Alblasserdamsnieuws.nl

ALBLASSERDAM – “Ik wens Alblasserdam een behouden vaart, het ga u goed” Het zijn de laatste woorden van Jaap Paans als burgemeester van Alblasserdam. Dinsdagavond 31 januari 2023 nam de burgervader in een volle raadszaal in het gemeentehuis, met op de voorste rij zijn grote trots, zijn drie dochters en zijn nieuwe liefde, afscheid. De vertrekkend burgemeester kreeg tijdens de vergadering de erespeld uitgereikt door wethouder Freek de Gier namens het college, vanwege zijn buitengewone verdiensten voor de Alblasserdamse samenleving. Tevens werd hij door burgemeester Wouter Kolff van Dordrecht benoemd tot ereburger van Smart Delta Drechtsteden.

Jouw arm om mensen is veel waard
Wethouder Freek de Gier reikte, namens het dorp, de erespeld uit aan Jaap Paans als buitengewoon betrokken bestuurder in tijden van crisis. Kenmerkend voor Paans was dat hij als het er echt op aankwam, zoals bij het grote stankincident met een lekkende tankwagen in 2019 en bij de vier doden op 6 mei 2022, het overzicht hield, in actie kwam op de juiste momenten en troost en steun bood waar dat nodig was. Ook burgemeester Wouter Kolff van Dordrecht viel dit op en zei hierover: “Er is ook veel verdriet geweest en jij was er voor de mensen die dat nodig hadden. Ik weet zeker dat jouw arm om die mensen heel veel waard is geweest. Ik weet ook zeker dat je dat niet zag als een rol die hoort bij het burgemeesterschap, maar dat het gewoon iets is, dat dichtbij jou ligt. Op dat moment staat daar burgervader Jaap, die er oprecht voor die mensen is.”

Doorontwikkeling regio
Regiovoorzitter Wouter Kolff benoemde Jaap Paans tot ereburger van Smart Delta Drechtsteden. Kolff zei: “Jaap Paans heeft ongelofelijk veel voor de regio betekend. Hij was intensief betrokken bij de oprichting van de Drechtraad, een unieke samenwerking van raadsleden in onze regio. Daarnaast heeft hij zich op vele manieren voor, maar ook achter, de schermen ingezet voor onze regio. Zo was hij onder andere trekker van de oeverontwikkeling in onze mooie Regio Deal, jarenlang lid van de Economic Development Board en heeft hij recent een grote rol gespeeld in de oprichting van de regionale bouwtafel. Altijd met dat ene doel voor ogen: de doorontwikkeling van de hem zo geliefde regio. De regio, wij allemaal, hebben veel aan zijn enthousiasme, gedrevenheid en enorme inzet te danken. Daarom komt dit (eerste) ereburgerschap van Smart Delta Drechtsteden hem zeer toe!”

Niet slanker geworden…
Kolff zei verder: “Natuurlijk balen velen met mij dat jij vertrekt. We gaan een belangrijke speler en verbinder voor onze regio missen. We gunnen jou het allerbeste en we zijn jou dankbaar.  Je verlaat absoluut geen zinkend schip, maar een schip dat volop op koers is.” Daarnaast zei Kolff enigszins plagend dat Jaap Paans er in de afgelopen jaren niet slanker op is geworden. “Het is een ambt waarbij je ook heel veel broodjes, lunches en diners mag en soms moet nuttigen. Dat maakt je er niet slanker op. Dus ik ga er vanuit dat jij de komende tijd meer tijd weet te vinden om bijvoorbeeld te gaan hardlopen of een andere sport weet te vervullen. En dat is waar ik ook iets aan wil bijdragen. Een cadeau dat ik jou, namens de Drechstedencollega’s, wil overhandigen, is de allereerste Smart Delta Drechtsteden Sweater, waarmee je nog steeds dat uithangbord en die totempaal van de regio blijft. Hij is in jouw maat, met een klein tikje eraf…,” lachte Kolff.

Veel mooie woorden en cadeaus
Namens de burgemeesterskring Drechtsteden overhandigde burgemeester Jan de Vries een foto, waarop de schijnwerpers van het project “spotlights on” van Smart Delta Drechtsteden te zien is. Burgemeester Segers van de gemeente Molenlanden sprak als “buurman”, de regio Alblasserwaard- Vijfheerenlanden en namens het burgermeesterklasje van 2016 over verbondenheid door de jaren. Hij overhandigde een bijdrage aan de ambtsketen voor de toekomstige kinderburgemeester van Alblasserdam.

Het ga u goed
Het laatste woord was aan Jaap Paans: “Ik wens Alblasserdam een behouden vaart, het ga u goed”. Het wapen van Alblasserdam, de trotse opklimmende leeuw, symboliseerde de 7,5 jaar voor burgemeester Paans. Hij verwees naar de dorpskracht. “Samen zijn wij Alblasserdam, dat is het sterkste wapen van allemaal.” Hij roemde de gemeenteraad om hun verbindende houding, dat terug te zien is in de conclusie dat 90% van de besluiten in de afgelopen 7,5 jaar unaniem is genomen.

Drie dochters
Verder richtte Paans zich nog even op zijn drie dochters: “Lieve meiden, Ik realiseer me wat mijn werk voor jullie heeft betekend. Ik ben me ervan bewust dat jullie hiervoor offers hebben gebracht. Dankjewel voor al jullie begrip op de momenten dat ik niet bij jullie thuis kon zijn. Dankjewel dat jullie veel samen hebben opgevangen. Ik wil hier uitspreken hoe trots ik op jullie ben.”

De volledige toespraak van de burgemeester is onderdaan dit artikel, in een apart kader, terug te lezen. De volledige vergadering is hier terug te kijken.

Bord op De Vier Windstreken
Namens de gemeenteraad sprak vicevoorzitter Herman Verweij de vertrekkend burgemeester toe, aangevuld door de fractievoorzitters van de raad. Hij overhandigde een gedenkplaat die op het kunstwerk ‘de Vier Windstreken’ zal worden bevestigd. Met de kernwoorden ‘Krachtig, empatisch, scherpzinnig, toegewijd’ kijkt de raad terug op 7,5 jaar burgemeester Paans.

Bidden en 75 gesprekken over vrijheid
De fractievoorzitters richtten allen een woord aan Jaap. Jaco Brand van de SGP memoreert naar de handgeschreven kaart die hij in 2015 kreeg toen hij herstellende was van een IC-opname. “Op dit kaart stond: ‘Weet dat er velen met mij om uw herstel bidden.’ Dat is kenmerkend voor Jaap. Invoelend, meelevend, betrokken, vaderlijk, burgervaderlijk. Die momenten zijn er meermaals geweest.” Wim van Krimpen van de PVDA verwijst naar zijn de 75 gesprekken die de burgemeester voerde ter ere van 75 jaar vrijheid in Nederland. Jacco Schook van D66 herinnerde de aanwezigen aan de verbinding die hij vond bij de boerenprotesten. Jako Sterrenburg van de CU hoopt dat Paans blijft wonen in Alblasserdam en wijst hem erop dat er vele vrijwilligers nodig zijn in het Damdorp. Arco Strop als voorzitter van de vertrouwenscommissie bevestigt dat de burgervader een Alblasserdammer onder de Alblasserdammers was, omdat dit één van de verwachtingen was bij zijn aantreden als burgemeester. Ook bedankte hij de dochters van Jaap Paans, omdat zij hun vader aan Alblasserdam hebben uitgeleend.

Redenen van vertrek
Burgemeester Jaap Paans kondigde in april vorig jaar zijn vertrek aan. Dit was voor de buitenwereld op een onverwacht moment. Hij vertelde in een interview op deze website over de beweegredenen en plaatste die in een maatschappelijke, politieke en persoonlijke context. Enerzijds moest Paans constateren dat hij niet meer volledig paste binnen de in 2015 opgestelde profielschets. Anderzijds was daar zijn nieuwe liefde. Er ontstond namelijk wederzijdse verliefdheid tussen hem en een ambtenaar bij de gemeente Alblasserdam en Paans besefte dat een relatie met een hiërarchische verhouding gevoelig ligt. “Voor mij is het vanzelfsprekend dat bij een hiërarchische verhouding de hogergeplaatste vertrekt,” zo vertelde hij toen.

Waarnemer
De komende weken treedt Jan Heijkoop op als waarnemend burgemeester in Alblasserdam. Op maandag 6 februari vergadert de gemeenteraad over de voordracht van de nieuwe burgemeester. Deze vergadering is vertrouwelijk. Na afloop verwacht de gemeente de naam van de beoogde kandidaat bekend te maken. De nieuwe kroonbenoemde burgemeester wordt vervolgens op donderdag 30 maart geïnstalleerd.

Jan Heijkoop is voor Alblasserdam geen onbekende. Heijkoop was na het vertrek van burgemeester Bert Blase al enige tijd waarnemend burgemeester van Alblasserdam. In 2015 (zie foto) droeg hij de keten over aan Jaap Paans. Dinsdag kreeg hij de Alblasserdamse burgemeestersketen weer terug voor de komende twee maanden.

Leden van raad en college, lieve familie, vrienden, collega’s,

Wat een mooie, warme woorden en complimenten vallen mij ten deel.
Het is te veel en te mooi om op dit moment naar ieder van u persoonlijk te kunnen reageren.

Dank, dank, dank voor alle lof die mij is toegezwaaid.

Hoe begon het allemaal? Ik weet nog dat ik voor het eerst het profiel van de nieuwe burgemeester van Alblasserdam las. De gebruikte woorden kwamen bij mij binnen. Woorden als ‘leiderschap’, ‘inspirator’, ‘samenwerker’, ‘regionale speler’, ‘karaktervol’. En, ik citeer: “Iemand die uitstraalt dat het leuk is burgemeester van Alblasserdam te zijn”.
Dít was het ambt dat ik wilde uitoefenen! Met een profiel waarop ik pas. Voor dít dorp wilde ik gaan. Ons dorp!’
En zo heeft het mogen zijn Alblasserdam. Zevenenhalf jaar ben ik uw burgemeester geweest.

Leden van de gemeenteraad,

Iemand vroeg mij, wat voor mij hét symbool is van mijn burgemeesterschap.

Daar hoefde ik niet lang over na te denken. Dat is het Wapen van Alblasserdam. Een gemeentewapen geeft identiteit aan de gemeenschap. Straalt kracht en energie uit en is onderscheidend. Met een klimmende leeuw in geel als in goud en in de heraldische kleur ‘Keel’ als in Rood. Als teken van kracht, vooruitgang en nationale trots.
Het is dat Wapen dat mij – bungelend op mijn borst – de kracht, energie en identiteit gaf om mij in mijn ambt te onderscheiden. Met een glimlach.

Met iedere profielschets die u vaststelt ‘laadt’ u het ‘wapen’ van Alblasserdam met uw verwachtingen, wensen, en competenties ten aanzien van wat de nieuwe burgemeester geacht wordt te brengen.

Bij het omhangen van de ambtsketen gaf u mij in 2015 een woordenwolk met tientallen trefwoorden mee. De lading laat zich samenvatten tot: ‘burgervader’. Een Alblasserdammer onder de Alblasserdammers.
Dat heb ik geprobeerd te zijn. Het is aan anderen om te beoordelen of dat gelukt is.

Leden van de raad, beste aanwezigen,

Wat ik al wist, bleek ook in de praktijk. Een burgemeester is een ‘Jan zonder land’. Hij staat boven de partijen, heeft geen politieke achterban, geen ‘troepen’, nagenoeg geen machtsmiddelen en is aangewezen op zijn of haar persoonlijke kwaliteiten, gezag en verbindend vermogen, meer dan op hiërarchie en macht.

De burgemeester is niet de baas van de politie, noch van de brandweer. Hij draagt geen helm, heeft geen wapenstok, noch een holster. Een Sheriffster ontbreekt. Een burgemeester moet het hebben van de kracht van samenwerkingen. Die zijn er vele geweest, met elk van u. Daar wil ik u warm voor bedanken. Zonder u was mijn burgemeesterschap niet geweest wat het nu is. Onze verbinding, onze samenwerking was mijn belangrijkste ‘wapen’.

Tussen 1 juli 2015 en vandaag is er in Alblasserdam veel gebeurd, veel gerealiseerd en soms ook blijven liggen. Er is veel om als gemeenschap van ruim 20.000 lichtpuntjes trots op te zijn.
Signaleren van opgaven is en blijft nodig, dat is úw wapen, zeker als we als overheid niet leveren wat we wel zeggen te zullen leveren.

Ik kijk terug op een buitengewoon constructieve relatie met de raad. U heeft in mijn ambtstermijn in ruim meer dan 90% van de gevallen unaniem voor voorstellen gestemd.
Ook in dit opzicht bleken beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming, onderlinge communicatie en afstemming effectieve wapens te zijn om vraagstukken het hoofd te bieden.
Over niet unanieme besluiten werd soms kort, soms lang en een enkele keer bij herhaling vergaderd. In het samenwerkingsdualisme dat Alblasserdam kent, ligt de nadruk minder op debat, en meer op de inhoudelijke en kwalitatieve weging van de voorstellen in de commissiefase.

Terugkijkend stel ik een aantal dingen vast.

Ik heb mijn verantwoordelijkheid genomen en gedragen. Meer dan ik vooraf vermoedde, blijkt mijn printplaat geprogrammeerd rond mijn persoonlijk verantwoordelijkheidsgevoel. Iedere sirene activeert mijn systeem, of hij nu van een ambulance, brandweerwagen of politiewagen is. Zeker in de afgelopen 18 maanden. Het bleef werkbaar dankzij de goede professionals om mij heen, dierbaren die mij spiegelden en wethouders die op eigen initiatief mee gingen draaien in het weekendpiket. Dank dat u mij ruimte bood korte periodes uit te mogen staan.

Mijn periode als uw burgemeester besloeg feitelijk drie delen:
De eerste helft van mijn eerste ambtstermijn was gericht op het ontmoeten van Alblasserdammers op plezierige momenten: jubilea, evenementen, festiviteiten, activiteiten en samenkomsten. In alle geledingen. Onder de mensen.
Tijdens de tweede helft van mijn eerste ambtstermijn kwamen er inhoudelijke uitdagingen op mijn pad. Zowel lokaal als regionaal. Het beeld van de eerste periode kantelde naar een ander perspectief. Van betekenis zijn in dossiers. Totdat de wereld even stil stond, op slot ging en niets meer vanzelfsprekend leek. Corona deed zijn intrede en de maatschappelijke context verhardde zich in rap tempo.

Het derde deel, de start van mijn nieuwe termijn, was gebaseerd op wederzijdse tevredenheid over de plek die ik mij als burgervader en Alblasserdammer onder de Alblasserdammers in dorp en regio had weten te verwerven. Een mooie basis voor een langer vervolg.

En toch……toen het eenmaal echt zo ver was, en de nieuwe periode zijn aanvang had genomen, werd ik me volop bewust van de veranderde context waarin dagelijks een beroep op mij werd gedaan. Om meer sheriff dan burgervader te zijn. Om kant te kiezen, te handelen en op te treden. Als handhaver, scheidsrechter of geschillenbeslechter. Als duizend dingen doekje voor Rijksbeleid dat niet altijd het mijne was. Aspecten van de functie die zwaarder gingen wegen. En die, zo constateerde ik, niet de voldoening gaven die ik nodig heb.

De inhoud van vraagstukken buiten het ambt trok me meer en vaker. Waardoor ik mij anders tot mijn ambt begon te verhouden. De woorden uit de woordenwolk van 2015 leken wat te verbleken.

En dan….
Dan komt mijn allerbelangrijkste besluit. De hoogstgeplaatste vertrekt als er sprake is van een relatie op de werkvloer. Vanaf dag 1 was dat het moreel kompas waarop ik koersvast naar vanavond heb toegewerkt.

Ik bedank uw raad, en in het bijzonder de fractievoorzitters voor het onverminderd vertrouwen dat u het afgelopen jaar in mij hebt gehad.
Ik dank de wethouders en de medewerkers in de organisatie voor alles waar we met elkaar aan gewerkt hebben. Samen zijn we Alblasserdam, dat is het sterkte wapen van allemaal.

Ik wens uw raad toe dat u als Alblasserdamse volksvertegenwoordiging de verbinding met kiezers en wegblijvers weet te versterken. Uw voornemens in dit opzicht zijn helder: u wilt in contact komen met andersdenkenden. U wilt uw schijnwerper ook richten op het andere geluid, de niet gehoorde stem. Aan u geef ik mee: blijf niet wachten tot men u vindt. Ga actief op zoek. Zelf!

Het onderlinge vertrouwen in de samenwerking legde de basis voor het leveren van uitzonderlijke prestaties door velen, in een periode die gekenmerkt is als zwarter dan zwart. Het legde ook de basis om bestuurlijk gezicht en burgervader te zijn op een manier die velen tot steun beoogde te zijn. Ik ben dankbaar dat ik dienstbaar heb kunnen zijn met een luisterend oor, een open hart en opgestroopte mouwen.
Zoals een sporter door training en ervaring piekt op het juiste moment zo waren de eerst en de tweede helft van mijn ambtstermijn dienstbaar om te kunnen pieken toen het er echt op aan kwam: op die 6e mei, in de extra tijd.

Als burgemeester sta je dus bijna altijd aan….24/7.
Als burgemeester vraag je veel van je directe omgeving. Van je dierbaren, je directe adviseurs en ondersteuners. Iets wat niet altijd plezierig is.

Lieve meiden,
Ik realiseer me wat mijn werk voor jullie heeft betekend.
Ik ben me ervan bewust dat jullie hiervoor offers hebben gebracht.
Dankjewel voor al jullie begrip op de momenten dat ik niet bij jullie thuis kon zijn. Dankjewel dat jullie veel samen hebben opgevangen.
Ik wil hier uitspreken hoe trots ik op jullie ben.

Leden van de raad, Alblasserdammers,

Er is gezegd wat gezegd moest worden. Mijn burgemeesterschap komt nu tot een einde. Een nieuw burgemeesterschap van Alblasserdam dient zich aan. Vanaf morgen ben ik ambteloos burger en inwoner van dit prachtige dorp. Het waarnemerschap is in vertrouwde handen. Ik laat los in het volste vertrouwen dat u doorgaat met goede keuzes voor Alblasserdam.

Voordat de hamer valt leg ik de ambtsketen af. U heeft het ‘Wapen’ geladen met een nieuw elan. Dat is wat Alblasserdam verdient.
Zoals er altijd een nieuwe dag komt, zo komt er ook een nieuwe burgemeester. Ik wens Alblasserdam een behouden vaart. Het ga u goed.

Eerder deze week nam Jaap Paans al afscheid bij de Ondernemerskring Alblasserdam (OKA). Hij werd daar toegesproken door voorzitter Karen van Namen. Zij bedankte Paans voor al zijn inzet en benadrukte dat hij ook in de toekomst altijd welkom blijft bij de OKA.