Alblasserdamsnieuws.nl

ALBLASSERDAM – Tijdens de gemeenteraadsvergadering in Alblasserdam is deze week forse kritiek geuit op oud-wethouder Arjan Kraijo, die betrokken was bij het zwembaddossier. Volgens Ad van ’t Hof, oud-manager van het sportcentrum Blokweer en oud-bestuurslid van de BSSA, zei dat de wethouder een mes in de rug van de BSSA heeft gestoken. Verder zei Van ’t Hof dat in 2014, net na de opening, al werd vastgesteld dat het bad vervormde. “Slecht materiaal, waar 25 jaar garantie op werd gegeven. Ik hoop dat het certificaat nog aanwezig is, dan kun je procederen,” merkte Van ’t Hof op. Die stelde dat de BSSA al veel eerder wild ingrijpen, maar dat dit werd verboden door de wethouder omdat het ‘zijn bad’ zou zijn geweest. Aan het einde van de vergadering vond er een opmerkelijke gebeurtenis plaats: namens de Alblasserdamse gemeenteraad werden excuses aangeboden aan de BSSA en aan de Alblasserdamse gemeenschap.

Het lek boven
In onderzoeksrapport ‘Het lek boven’ is te lezen dat er allerlei missers zich hebben opgestapeld, wat uiteindelijk resulteerde in de sluiting van het bad voor de duur van 2 jaar en een herstel die de gemeenschap miljoenen euro’s heeft gekost. In het voorjaar van 2022 moest zwembad Blokweer sluiten vanwege technische problemen. In september 2022 besloot de gemeenteraad om het bad te laten herstellen. Tegelijkertijd nam de gemeenteraad een raadsbreed initiatiefvoorstel aan om een onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren naar de gebeurtenissen die hebben geleid tot het sluiten van zwembad Blokweer, met als doel om hier lessen uit te leren voor toekomstige projecten. De gemeenteraad stelde de adhoc commissie ‘Zwembad’ in die het onderzoek heeft begeleid. Bureau Necker heeft na dossieronderzoek en interviews met betrokkenen een feitenrelaas opgesteld en na een analyse van alle informatie zijn conclusies en aanbevelingen geformuleerd.

Negatief kapitaal…
Het rapport is afgelopen weken besproken. Dinsdag 27 maart 2024 werd tijdens de gemeenteraadsvergadering ingesproken door twee personen. Ad van ’t Hof voerde het woord en Mart van de Burgh. Mart van de Burgh begon en zei: “Ik ben zeven jaar voorzitter geweest van de BSSA. Ik was ook de eerste voorzitter. Ik wil drie onderwerpen behandelen. Tien jaar geleden begon het gesprek bij de gemeente. “Zou u voorzitter willen worden van de Beheer Stichting Sportaccommodaties Alblasserdam (BSSA), want we gaan een nieuw zwembad bouwen en willen dat de exploitatie onderbrengen bij een stichting.” Ik zei: “Ik heb wel een idee, maar wat houdt het in?” Ze zeiden: “Vier keer per jaar vergaderen. U krijgt een splinternieuw zwembad, dus alles gaat in de eerste jaren zonder problemen. Personeel komt één op één over en u krijgt een heel goed onderbouwd bedrijfsplan, inclusief een werkkapitaal.” Dat laatste bleek een negatief kapitaal te zijn, nog voor we begonnen.”

Mart van de Burgh aan het woord.

Toezicht kon toch niet op bespaard worden
Van de Burgh: “Het eerste onderwerp is toezicht: daar kon veel op bespaard worden, want het zwembad dat was zo overzichtelijk en makkelijk toegankelijk gebouwd. Zelfs vanaf de bar kon je kijken of er per ongeluk niemand in de problemen was in het zwembad. Maar het plan werd voorgelegd aan de omgevingsdienst. Dat had de gemeente niet gedaan en de omgevingsdienst kwam tot hele andere constructies. Zij zeiden dat wat wij van plan waren, helemaal niet mag. Belangrijk is dat iedereen leert zwemmen, maar nog belangrijker is dat niemand verdrinkt. De omgevingsdienst concludeerde dat het hele bedrijfsplan een kat in de zak was, wat de gemeente gekocht had. Het personeel moest veel meer uren gaan draaien om het veilig te houden. We hadden al een negatieve begroting, dus we moesten zoeken naar geld. De eerste stap was om het personeel dat werd ingehuurd in vaste dienst te nemen. Daarmee probeerden we het gat in de begroting wat kleiner te houden. Tussendoor kwam de renovatie van de sporthal erbij, waardoor de gemeente 80.000 euro tekort had in de begroting. Daar hadden ze een oplossing voor: het moest van het budget van de BSSA. Met als drukmiddel: als we het net zouden doen, zou de renovatie niet doorgaan. Intussen was er ook druk vanuit de volleybalvereniging. Als er niets zou gebeuren, zouden ze de sporthal af laten keuren. Om die grote tegenvallers op te vangen, zijn we actief aan de haal gegaan met het verhuren van de multifunctionele ruimtes. Twee bestuursleden hebben een bedrijfsplan van gemaakt. We hebben Wasko en A-kidz binnengehaald en we hebben het bad meermaals kunnen verhuren aan de zwembond, wat veel geld opleverde.”

Het bad werd in 2014 geopend door zwemmer Pieter van den Hoogenband,

Gaten dichten
“Dit was echter totaal niet voldoende om de financiën op peil te krijgen. De gemeente zou ons gaan helpen. Ze keerden de subsidie eerder uit. Een aantal maanden daarna was er weer een probleem en toen werd het schoolzwemmen alvast vooruit betaald. Een half jaar later weer een probleem. Dit wordt opgelost met het uitstellen van het betalen van de huur voor het sportcentrum. En zo ontstond een financieel groot probleem. Bovenop de verliezen vanuit het bedrijfsplan. Bedrijfsmatig was dit gedoemd te mislukken, maar met kunst -en vliegwerk van onze penningmeester en enorme inzet van het personeel hebben we het hoofd boven water kunnen houden.”

Niet bij gesprek
Van de Burgh: “Het tweede punt: onderhoud. De stichting was verantwoordelijk voor het onderhoud. Waarvan dan? Alles wat nagelvast zat aan het pand, is voor de gemeente. Nergens was dat demarcatieprotocol vastgelegd, nergens was er een overdrachtsprotocol. Niets, niets. Wat de gemeente deed, hadden we geen zicht op. Het derde punt is roest. In 2015 hebben we de eerste mail naar de portefeuillehouder en hoofd RMO gestuurd: er dreigt een groot roestprobleem. Na verloop van tijd werd het roest vanuit het bad zichtbaar. Dat was heel pijnlijk. Een gemeenteraadslid stelde in de wandelgangen vragen aan de portefeuillehouder over het aanpakken van het roestprobleem. Het antwoord moet u aan hemzelf vragen. Teneinde raad heeft het dagelijks bestuur van de BSSA een gesprek aangevraagd met het college van burgemeester en wethouders. In het gesprek heeft de burgemeester de portefeuillehouder de opdracht gegeven het probleem op te pakken. En indien geen vordering binnen zes weken, zou worden opgeschaald. Omdat wij verantwoordelijk waren voor de beweegbare bodem, hebben we gevraagd te mogen deelnemen aan de gesprekken. De portefeuillehouder gaf als antwoord dat de gemeente eigenaar was en dat de beheerstichting niets had gekocht en dus niets te maken had met het gesprek. Via de accounthouder hebben we de agenda en het gesprekverslag opgevraagd. Toen viel onze mond open: het woord roestvorming stond niet eens op papier. Toen was de verstandhouding vertroebeld.”

“Samengevat: ik hou van positieve dingen. Ik heb het met veel plezier gedaan. We hebben veel tot stand gebracht. En verder hebben we als BSSA veel kunnen betekenen voor de verenigingen, gebruikers en Alblasserdammers.”

Zeven mensen kwijt?
Hierna was het woord aan Ad van ’t Hof, manager van het eerste uur in sportcentrum in Blokweer en oud-bestuurslid. Hij zei: “Ik wil de ad hoc-commissie complimenteren en ik ben blijk dat we weer in ons eigen bad kunnen zwemmen. Dank aan wethouder De Gier hiervoor. Wel een kanttekening: ik ben de laatste tijd in het zwembad geweest en ik zou eens goed gaan navragen wat er met het personeel is gebeurd. We zijn zeven mensen kwijt. Zeven belangrijke mensen die heel goed hun werk deden. Ik vind dit een hele koude sanering. Ik zou graag willen dat u daar onderzoek naar doet. Verder zijn er openingstijden die niet stroken met wat we gehad hebben. Op zondag zijn we een aantal keer niet open en doordeweeks hebben we minder uren. Kortom: ik zou graag willen dat u daarnaar kijkt.”

Ad van ’t Hof aan het woord.

Nalatigheid
“Ik weet dat het een hamerstuk is, maar de toedracht waarom en de nalatigheid van de portefeuillehouder kom ik op terug. Dat vind ik belangrijk. Ook voor onszelf. Het rapport: hoe kon het zo fout gaan? Dat is al begonnen bij de notaris. Toen de eerste paal de grond in ging, zaten we bij de notaris om het bestuur te beëdigen. We hebben drie uur zitten wachten op stukken van de ambtelijke organisatie, eer dat we konden tekenen. En heel vreemd: er was niemand aanwezig om ons te complimenteren met het feit dat we een stichting gingen beginnen. Je zou toch moeten kijken wat de stichting gaat doen? Was het onwetendheid? Minachting? Vul het maar in. Bij het tekenen was er nog niets bekend over de financiële situatie. Ook de exploitatievoorwaarden werden later uitgewerkt: vrijwillig betekent niet vrijblijvend. En dat hebben we geweten. We zijn positief gestart, want we kregen op het laatste moment een nieuw zwembad. Een project zonder zwembadervaring. Het team had geen ervaring met zwembaden bouwen. De gemeente kocht een bedrijfsplan van ‘2521 gewoon zwemmen’. Bij opening van het zwembad ging de stichting met honderdduizend euro in de min en het terugbetalen van de sporthal met 140.000 euro negatief van start. Normaal spreek je van een bruidsschat. Wij kregen nog niet eens een warme handdruk.”

Het veld ruimen
“Dan de financiën: De oude begroting van sportcentrum Blokweer was 1,9 miljoen. De nieuwe begroting bij de BSSA was 1,1 miljoen. En dan het debacle Blokweer. Bij de opening wisten we al dat het niet goed zat. Ik ben met de uitvoerder gaan meten en moest vaststellen dat het bad deformeerde; het ging vervormen. Dat is ook geconstateerd door het adviesbureau. Dit is allemaal doorgestuurd op 31 oktober 2014. Toen hadden we de problemen al. Onderkend? Nee. Driekwart jaar verder: drie rapporten laten maken van onafhankelijk onderzoek. Wat wij als bestuur al wisten, kwam aan het licht. Slecht materiaal, waarvoor een garantiecertificaat werd afgegeven voor 25 jaar. Ik hoop dat het certificaat nog aanwezig is, dan kun je procederen. Kortom: u ziet hier het falen van een ambtelijke organisatie, waarvan wethouder en burgemeester op de hoogte waren. Zelfs tussen het PVC en RVS roestte het. Als men de kop niet in het zand had gestoken, hadden de problemen veel eerder opgelost kunnen worden. Wij wilden als BSSA al veel eerder ingegrepen, maar werd verboden door de wethouder. Het was zijn bad. Wij zijn altijd voor de veiligheid gegaan. Hierdoor werd de BSSA al snel een blok aan het been van deze wethouder. Hij eiste tijdens de vergadering dat de penningmeester en de voorzitter het veld moesten ruimen, onder het dreigement dat de subsidie stopgezet zou worden. Gedragen door z’n baas. Bij de BSSA hebben met zeer beperkte middelen dit centrum verantwoordelijk gedragen. Hebben we fouten gemaakt? Zeker! Een hele grote zelfs: om niet de krant in te gaan, wat onze wethouder wel deed. Die ons met een mes in de rug stak. Wij hebben altijd ons fatsoen gehouden.”

Er ligt nog een rapport in de la
Van ’t Hof sloot af met: “Ik heb begrepen dat er ook een rapport van Berenschot al een jaar in de la ligt. Als ik in jullie plaats zo’n rapport zou krijgen over de ambtelijke organisatie en het falen ervan, zou ik in een hoekje gaan zitten en mezelf kapot schamen en niet meer op de stoel terugkomen.”

Reactie wethouder
Wethouder Freek de Gier reageerde op het laatste punt van Van ’t Hof en zei: “We werken hier hard aan. Met het personeel zijn we bezig. Daar lagen wel vier jaar tussen, inclusief twee jaar ergens anders zwemmen. Dan gaan mensen ook wat anders zoeken. We zijn heel hard bezig om dat netjes op te lossen. Dat heeft alle aandacht. Het heeft ook te maken met de kaders die we verder stellen naar verenigingen toe.”

Lessen
De laatste spreker was SGP-raadslid Eric Boersma. Als voorzitter van de ad hoc-commissie die het zwembadonderzoek heeft begeleid, vertelde: “Het raadsonderzoek zwembad Blokweer is toegelicht en besproken. De aanbevelingen die gedaan zijn, staan als hamerstuk op de agenda. Echter, gezien het grote belang van de bevinden voor de gemeente, vond de commissie grondgebied het verstandig om het één en ander vanavond niet onbesproken te laten. De raad heeft een initiatiefvoorstel aangenomen tot een onafhankelijk onderzoek naar de gebeurtenissen die hebben geleid tot het sluiten van het zwembad, na constatering van de constructieve gebreken en ook te formulieren welke lessen er getrokken kunnen worden. Het was toen al evident, dat het zwembad debacle een gevolg was van een optelsom aan besluiten, die achteraf gezien verkeerd waren dan wel verkeerd hebben uitgepakt. Het raadsbrede gevoel was, dat er meer te zeggen zou zijn op de manier waarop de gemeente de planning, de bouw en de exploitatie heeft aangepakt. Wij vermoeden dat in het samenspel tussen raad, college, ambtelijke organisatie en BSSA lessen te leren waren met betrekking tot de governance, de organisatie, risicobeheersing en informatievoorziening. Te leren lessen die het zwembaddossier zouden overstijgen en waarvan het onverantwoord zou zijn, die te veronachtzamen. Indachtig de uitspraak van Sir Winston Churchill: “Never let a good crisis goes to waste”.”

Waardering
“Namens de begeleidingscommissie en de raad wil ik mijn waardering uitspreken voor het opgeleverde rapport. Dank aan alle betrokkenen, ambtenaren, oudgemeentebestuurders en (oud) bestuurders van de BSSA. Zonder jullie medewerking zou het lek niet boven zijn gekomen. De inhoud van het rapport is bekend. Er zijn reacties gegeven voor de BSSA en het college. De drie te leren lessen zijn helder.”

Drie lessen
“Kort geformuleerd: Gemeente, bij uitbesteding van taken aan de gemeenschap, zorg dat de organisatie, governance, eigen professionaliteit en informatievoorziening op orde zijn. De zeven aanbevelingen in het rapport zijn waardevol voor een lerende organisatie als gemeente Alblasserdam wil zijn.”

Aan de slag
“De betrokken portefeuillehouders hebben toegezegd met de aanbevelingen aan de slag te gaan. En het is daarbij aan ons als raad om onszelf en het college scherp te houden. Vanuit het college is wethouder Pardo gevraagd om de implementatie van het 213a-onderzoek ter hand te nemen. Hij komt hier binnenkort op terug in de raad.”

Zwaar geleund op BSSA
Boersma: “Bij de planvorming, de bouw en exploitatie van zwembad Blokweer, volgens het 2521-concept, heeft de gemeente zwaar geleund op de BSSA. Dat een vrijwilligersbestuur het ging besturen, was onderdeel van het concept. En, zeiden de onderzoekers, geen doordachte principekeuze. Het eerste bestuur van de BSSA was daarbij volgens de onderzoekers kind van de rekening. Er kwamen geen heldere afspraken over beheer, exploitatie en onderhoud en signalen over problemen die gaandeweg ontstonden, werden niet goed opgepakt. De gemeente stelde zich niet op als professionele samenwerkingspartner. Toch slaagde het eerste BSSA-bestuur erin het zwembad met tijd en aandacht tot bloei te brengen.”

Welgemeende excuses
“Namens de gehele raad wil ik het BSSA-bestuur niet alleen onze erkentelijkheid betuigen, maar vooral onze welgemeende excuses aanbieden. De raad had anders moeten acteren en beter naar u moeten luisteren. We zijn ons ervan bewust dat het gebeuren u ook persoonlijk heeft geraakt en misschien heeft beschadigd. Dat spijt ons. Hopelijk helpt het huidige rapport u om deze nare bestuursperiode achter u te laten.”

In 2011 ging de gemeente met het 2521-concpet van start. Erik van Heijningen overhandigt de licentie aan wethouder Sjoerd Veerman van Alblasserdam.

Kind van de rekening
Boersma sloot af met: “De BSSA als kind van de rekening… Ik wil de onderzoekers niet tegenspreken, maar het echte kind van de rekening is het kind dat twee jaar lang geen zwemles kon krijgen en die ouder die steeds maar weer naar de Lockhorst moest, en de Wiekslag die leden zag vertrekken, en de senior die geen baantjes meer kon trekken. Kortom: de Alblasserdamse samenleving als geheel. Daarom wil de raad verontschuldigingen aanbieden aan de samenleving. We beseffen dat zo’n algemeen excuus ietwat ‘gratuit’ kan klinken. Het beste dat we als raad kunnen doen, is de geleerde lessen toepassen. We zullen dat doen. In de wetenschap dat de weg omhoog is gevonden. en bovenal dat er weer natte activiteit is in ons prachtig gerenoveerde zwembad Blokweer.”

Blik op de raad
VVD-raadslid Arjan Dekker stelde voor om het betoog van Eric Boersma te publiceren in Het Kontakt op de door de gemeente ingekochte pagina waar ‘Blik op de Raad’ normaal gesproken staat. Daar lijkt een meerderheid voor te zijn.

Oud-wethouder Kraijo was niet aanwezig bij de vergadering en kon daarom niet reageren op de geuite kritiek.

Schade
Verder is nog steeds niet duidelijk of er bedrijven, aannemers of organisaties financieel verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor de miljoenen euro’s die het bad nu extra heeft gekost. Dit is nog steeds onderdeel van een juridische procedure, waar nog niets over bekend is gemaakt.