KINDERDIJK – Op de werf van scheepsbouwer IHC in Kinderdijk zijn deze week Wim Smit en Jaap de Groot herdacht. Beide mannen werden op 3 mei 1943 doodgeschoten, omdat zij stakingspamfletten hadden gemaakt. De lichamen van Wim en Jaap zijn nooit gevonden. Nog elk jaar komt de familie van Wim bij elkaar op de werf van IHC Kinderdijk om hem te herdenken. Sinds 3 jaar is ook Marjan de Groot, familielid van Jaap de Groot aanwezig. De herdenking vond plaats bij de gedenksteen in een kantoor op de werf van IHC.
Wim Smit schreef in april 1943 aan vrienden dat hij niet langer kon aanzien hou de Duitsers het land bezet hielden. Hij wilde een bijdrage leveren aan het verzet. Daarom dook hij onder in zijn geboorteplaats Kinderdijk op de scheepswerf van J & K Smit. Daar zocht hij contact met de illegaliteit. In Alblasserdam en Kinderdijk bestonden al voor 1943 illegale groepen, waarvan die in Alblasserdam in maart van dat jaar was opgerold. In Kinderdijk werden de activiteiten voortgezet. Daar ging Wim Smit, samen met drie andere onderduikers, ook bij horen.
Stakingen
29 april 1943 liet Friedrich Christiansen, opperbevelhebber van de Duitse bezettingstroepen, in alle kranten een oproep plaatsen, waarbij hij liet weten dat alle Nederlandse oud-militairen, z’n 300.000 man, zich vrijwillig moesten melden voor krijgsgevangenschap. Daarna zouden ze in Duitsland in de oorlogsindustrie worden ingezet om het enorme verlies aan Duitse arbeiders, die voor het eigen leger werden ingezet, te compenseren. In Twente braken onmiddellijk proteststakingen uit. Dit Twentse voorbeeld vond in het hele land navolging. Ook bij J & K Smit staakten 600 arbeiders. Een Duitse SD’er wist dat de verspreiders van het stakingspamflet gezocht moesten worden bij J & K Smit in Kinderdijk.
Portier
Een schipper van een schip met de veelzeggende naam ‘Anton Mussert’ had in de nacht licht zien branden op het kantoor van de scheepswerf en had dit gemeld bij de portier. De portier was naar boven gegaan en had daar Wim Smit, Jaap de Groot en Andries Verbeek aan het werk gezien.
Doodgeschoten
Op maandag 3 mei sloeg de SD toe. De portier bij de scheepswerf werd onder druk gezet en de namen werden genoemd. Wim Smit en Jaap de Groot werden gearresteerd. De mannen werden naar Rotterdam gebracht en daar zonder vorm van proces standrechtelijk gefusilleerd. Wel werden Wim en Jaap nog in de gelegenheid gesteld een afscheidsbrief te schrijven. Wim schreef dat hij kalm was en bereid was te sterven. Andries van der Beek wist, net voordat de Duitsers de scheepswerf op kwamen te ontsnappen.
De lichamen van Wim en Jaap zijn nooit meer gevonden. Er wordt rekening gehouden met een scenario dat de mannen zijn begraven op een braakliggend terrein, waar na de oorlog woningen zijn gebouwd. Wim kreeg eens symbolisch graf op de begraafplaats van Alblasserdam.
De April-meistakingen van 1943 zijn lange tijd een ‘blinde vlek’ geweest in de Nederlandse geschiedenis. In het afgelopen jaar is landelijk geprobeerd meer aandacht te krijgen voor deze gebeurtenis.
Hieronder de afscheidsbrief van Jaap de Groot. Hij schreef deze brief op de dag van zijn executie. Met nog als enige hoop genade van de Polizeifuhrer. Die kwam niet. Om 20.50 uur werden Jaap en Wim, met nóg 8 Alblasserwaarders, doodgeschoten.
Reacties