ALBLASSERDAM – Wat te doen met de griend langs het Cortgene in Alblasserdam? Voor die vraag komt binnenkort onder meer de Alblasserdamse politiek te staan. Wat Bas en Nancy Ort betreft, komen er in hun deel van het gebied ongeveer twintig drijvende woningen met veertig parkeerplaatsen. Wat de Werkgroep Buitendijkse Griend en de Stichting De Groene Long betreft, blijft het ‘natuur’ en wordt het gebied alleen opgeknapt. Onlangs is er voor de buurtbewoners een eerste besloten informatieavond gehouden, waarbij de ideeën zijn gepresenteerd. Nancy en Bas Ort benadrukken dat het nu nog maar een idee op papier is. “Een fantasie, een idee, een ruimtelijke verkenning.”

Het gebied
Het gaat in het idee over het stuk grond en het water tussen Rivierstaete, het Cortgene en de Kade, direct grenzend aan de rivier de Noord. In de volksmond vaak het Kielgat genoemd. Het ene deel van de grond is van de familie Ort. Dat deel hoort bij villa ’t Zandeken aan het Cortgene, waar Bas Ort zijn advocatenkantoor gevestigd is. Het andere gedeelte van het Kielgat is grotendeels van de gemeente Alblasserdam. Het rietgors is in de afgelopen decennia deels ‘opgegeten’ door de rivier. Dit was voor de Werkgroep Buitendijkse Griend anderhalf jaar geleden één van de redenen reden om de werkgroep op te richten en acties te ondernemen tegen verder verval.

Ideeën
Intussen liggen er nieuwe plannen en ideeën voor het gebied. “Onze ideeën zijn eigenlijk sluimerend ontstaan,” vertelt Bas Ort. “Jaren geleden zagen we in Vancouver in Canada een aantal drijvende huizen. Toen zeiden we al: ‘Dat zou ook leuk zijn bij ons op de griend.’ Daar is jaren en jaren niks mee gedaan, totdat we iets zagen over drijvende woningen in Almere en in Rotterdam. Een tijdje terug zijn we met het dat idee aan de slag gegaan. We hebben een projectontwikkelaar en een stedenbouwkundig architect ingehuurd, Balance d’eau en KuiperCompagnons, die beiden ruime ervaring hebben met dergelijke buitendijkse en drijvende projecten. Het project De Lentse Kust bij Nijmegen is daar een heel geslaagd voorbeeld van. De projectontwikkelaar en de stedenbouwkundig architect hebben een ruimtelijke verkenning gemaakt. Een week of drie geleden zijn we met het plan bij de gemeente Alblasserdam geweest en meteen daarna hebben we de avond voor de omwonenden, de Werkgroep, De Groene Long, de Historische Vereniging en andere stakeholders georganiseerd. Ondanks de kritische geluiden, was dat een zeer geslaagde avond.”

Kwaliteitsimpuls
Het echtpaar Ort is zelf nog steeds laaiend enthousiast over het idee en over de eerste uitwerking ervan door de projectontwikkelaar. “Je kunt hier echt een prachtig beeldbepalend project van maken binnen de gemeente Alblasserdam en binnen de Drechtsteden. Met ons plan krijgt het gebied een kwaliteitsimpuls,” zo is de overtuiging van Bas en Nancy.

Faliekant tegen
De Werkgroep Buitendijkse Griend ziet dit anders en wil niet dat er woningen komen en geeft aan de ‘hakken in het zand’ te zetten. Riens Gort, die recht tegenover de griend woont, is woordvoerder namens de werkgroep. Hij vertelt: “Tijdens de informatieavond bleek al dat 95 procent van de aanwezigen faliekant tegen de plannen is. Wij vinden het arrogant om als mens de natuurbalans om te gooien, om daarna nieuwe natuur aan te brengen. Daarnaast gaat het bij mij altijd wat kriebelen als mensen voor eigen gewin natuur willen inleveren om wat te bouwen. Dit gebied is een uniek stuk natuur in Alblasserdam en dat zou niet verstoord moeten worden.”

Pensioen eruit halen
Verder stoort het Riens Gort van de werkgroep dat er in de afgelopen jaren zo weinig onderhoud aan is gepleegd. “Eerst doe je er 32 jaar niets aan en dan wil je nu je pensioen eruit gaan halen, ten koste van de natuur. In het gebied zitten onder meer bevers en ijsvogels. Ook de lepelaars en andere vaste gangers en voorbijgangers hebben het gebied gevonden. Waar moeten die heen?,” zo klinkt het verwijt.

Monotoon stukje
Echtpaar Ort ziet dit anders. Bas vertelt: “We hebben een natuurstudie door een gerenommeerd bureau laten doen. Het is eigenlijk een monotoon stukje. Het is wel mooi met dat riet, maar qua natuurwaarde komt er uit dit onderzoek vrijwel niets relevants naar boven . Bovendien liggen in een kleine straal hieromheen al de Crezéepolder, het Molengebied (Natura 2000), beiden van vele tientallen hectaren groot, en ook het Lammetjeswiel en Park Huis te Kinderdijk liggen vlakbij. Ons Rietgorsgebied van net 1 hectare is vooral blubber. Vogels kunnen er niet broeden, want er is eb en vloed. Vissen zwemmen er niet, want het is bagger. Als je dit gebied echt een kwaliteitsimpuls wil geven, heb je geld nodig. Een kostendrager. Dat zijn in dit geval de huizen. En dan kun je inderdaad redeneren: ‘Dat is ook gek, dan ga je huizen bouwen om de natuurwaarde te versterken. Dan kun je het laten zoals het is.’ Dan vergeet je wel één ding: wij zijn de eigenaar van de grond en willen er ook enig rendement mee behalen. Dit is geen openbaar park. Het is onze ‘voortuin’ en ons eigendom. Desondanks hebben wij uitdrukkelijk geprobeerd om alle aanwezige elementen inclusief een natuur- en kwaliteitsimpuls met deze verkenning in elkaar te vlechten.”

Rietdekker
Bas vervolgt: “Decennialang heeft niemand in Alblasserdam zich druk gemaakt over dit buitendijkse deel of eventueel onderhoud ervan. Je kunt ook helemaal niet goed bij of op ons deel komen. Er was ooit een rietdekker die vroeg of hij het riet mocht komen oogsten. Dat was prima. Hij mocht komen oogsten en het riet gratis meenemen, maar het is zelfs hem niet gelukt bij en op dit gebied te komen.”

Woningen zijn te gast
Nancy Ort vult aan: “De doelstelling van dit project is dat de woningen te gast zijn in de natuurlijke omgeving van het rietgors. Door het aanleggen van nieuwe eilanden en het plaatselijk uitdiepen wordt een grotere biodiversiteit gecreëerd, zodat watervogels hier kunnen roesten en zelfs broeden. Het onderwaterleven krijgt met het nieuwe onderwaterlandschap een impuls, zodat de diversiteit in soorten toeneemt. De woningen in het rietgors worden natuur-inclusief ontworpen, zodat diverse vogelsoorten en vleermuizen er rust- en broedplaatsen kunnen vinden. Ook zijn de woningen expres zo ontworpen met hun onderwaterverdieping, schuine groene daken en natuurlijke materialen dat ze de inbreuk op het gebied en het uitzicht daarover zo minimaal mogelijk laat zijn. Ze bewegen mee met eb en vloed.”

Dollartekens
Werkgroepwoordvoerder Riens Gort vindt dat te kort door de bocht. “Het lijkt een middelbare school-scriptie. De hele natuur haal je weg en daarna hang je wat kastjes op en komen er wat vissen onder. Maar naar welk huis kan de bever dan gaan? Het gaat hier om dollartekens ten koste van de natuur,” vindt hij. Gort ziet meer in het opknappen van het huidige gebied, zoals het plaatsen van een nieuwe beschoeiing. “Dat kan voor onder een ton. Dan heb je het materiaal, inclusief het plaatsen van de beschoeiing, zo hebben we laten uitrekenen. Dat bedrag had er in die afgelopen jaren toch wel vanaf gekund? Zelf zijn we met de werkgroep een crowdfunding gestart voor planken en palen, die we aanbrengen aan de gemeentekant.”

Niet voor maximale winst
Familie Ort erkent dat het idee is dat er inderdaad ook geld aan verdiend wordt. “Dat mag toch met je eigen grond?,” geeft Bas aan. “Wij zijn geen filantropische instelling, maar we gaan ook zeker niet voor de maximale winst. Wij hebben er bewust voor gekozen dat niet te doen. Dan hadden we wel een plan bedacht met een drijvend appartementengebouw van vijf verdiepingen of hadden we het meteen al voor goed geld verkocht aan een harde projectontwikkelaar. We willen zelf juist ook dat het een mooi gebied blijft, met ruimte voor mens en natuur. Daarnaast willen we het gebied toegankelijk voor de Alblasserdammers maken, met een openbaar wandelpad met verwijzingen naar het historisch verleden van dit en het omliggende gebied. Wij hebben met dit plan geprobeerd de diverse elementen van dit gebied met elkaar te verenigen. En ja, het behalen van een rendement is er ook een onderdeel van.”

Aanvaarbeveiliging
Om het gebied veilig te maken ten opzichte van de druk bevaren rivier De Noord moet er onder meer een aanvaarbeveiliging komen, zodat schepen niet zomaar een woning in kunnen varen. Het idee is om hier de bagger voor te gebruiken, die bij het uitbaggeren van het rietgors vrijkomt. Aan de rivierkant komen op die manier eilanden die van bagger gemaakt worden. Die kunnen tevens functioneren als natuureiland. Tussen de woningen komen ook nog drijvende natuureilanden. De techniek van het maken van eilanden van bagger is door een ingenieursbureau uit Alblasserdam zelf ontwikkeld (Netics). Verder zouden de woningen een schuin sedumdak (natuurdak) moeten krijgen en is het plan om de energie voor de huizen via een warmtewisselaar eronder op te wekken met warmte uit de rivier.

De Werkgroep Buitendijkse Griend in actie in maart 2021.

Geen haast
Echtpaar Ort heeft nog geen streefdatum wanneer de huizen er moeten staan. “We hebben geen haast en we zijn ook afhankelijk van wat de politiek er straks van vindt. Deze ruimtelijke verkenning is een mooi eerste begin. We hebben er al veel over nagedacht en weten dat als je zo’n traject ingaat, het soms jaren kan duren. Normaal gesproken start je met de aanvraag tot wijziging van het bestemmingsplan, maar wij hebben bewust gekozen om eerst het gesprek aan te gaan met alle stakeholders. We zijn ons er ook zeker van bewust dat er nog heel veel stappen nodig zijn en er nog allerlei beren op de weg kunnen komen. We hebben geen haast. Het is voor ons een leuk plan waar wij enthousiast over zijn, maar als het niet doorgaat, is het ook goed. Dan blijft het gebied zoals het nu is.”

Alternatief
“Hoewel wij tijdens en vooral na afloop van onze presentatie heel veel positieve reacties en aanmoedigingen kregen, zijn wij ons ervan bewust dat er ook mensen zijn die andere ideeën hebben over onze griend,” zegt Bas. “Wij zien het zo: dit is ons plan voor op onze grond. Daar mag je tegen zijn en dat respecteren wij. Het mag ook zijn: iemand anders plan op iemand anders grond. Maar die grond zul je dan wel eerst in eigendom moeten verkrijgen. Wat wij niet gaan doen, is het uitvoeren van iemand anders plan op onze grond. Dat doen wij tenslotte ook niet zo met de grond van iemand anders.”

De politieke afweging
Wat de bedenkers van deze verkenning betreft, is de politiek uiteindelijk aan zet om hier iets van te gaan vinden. De plannen en alle feedback zullen in het komende jaar via het Omgevingsloket gepresenteerd worden. Bas Ort: “En dan is het aan de politiek om te beslissen of ze deze iconische wijk, met mooie CO2-neutrale woningen en kwaliteitsimpuls, op deze plek willen of dat de natuurwaarde blijft zoals die nu is. We weten allemaal dat er in Nederland en ook in Alblasserdam een groot tekort aan woningen is. Met deze groene en fitte wijk erbij creëer je weer een stuk ruimte en beweging op de huizenmarkt. De kopers van deze drijvende woningen laten immers zelf ook weer huizen achter. De gemeente zal uiteindelijk daar de afweging in moeten maken en een ei over moeten leggen. Daarnaast moeten we uiteraard ook in gesprek met Rijkswaterstaat en het Waterschap. Tot slot zijn we ook wel benieuwd wat de gemeente met hun deel van de grond wil.”

Vals
Stichting De Groene Long in Alblasserdam, die zich bezighoudt met natuur in het dorp, laat weten ‘niet enthousiast’ te zijn over de plannen. Nel de Vries, voorzitter van de stichting, legt uit: “Wij ondersteunen dit idee niet. Op de presentatie ziet het er mooi uit, maar het plaatje is niet realistisch. Zo staan er maar een paar auto’s ingetekend, terwijl er 40 parkeerplekken moeten komen. Dat vind ik een beetje vals.”

Dieptriest
Verder vindt De Vries dat het gebied in de afgelopen jaren onderhouden had moeten worden. “Het is volgens ons een ‘natuur1-locatie’ en daar geldt een onderhoudsplicht. Nu wordt er gedaan alsof het een waardeloze modderpoel is, maar dat is het niet. Er zitten wel degelijk dieren. Wij zien dit gebied als ecologische verbindingszone tussen de Crezéepolder aan de overkant van de rivier en de Groene Long in Alblasserdam en het Natura2000-gebied bij Kinderdijk. We zijn benieuwd hoe de gemeente, die heeft gekozen voor ‘fit en groen’, hierover denkt. Wij vinden het in ieder geval geen goed plan, want de natuur zoals die nu is, komt nooit meer terug. Ons nageslacht krijgt die erfenis en dat vind ik dieptriest,” aldus De Vries.

In het gebied is ook nog een derde eigenaar. Deze Alblasserdammer heeft anderhalf jaar geleden de punt, waar vroeger een molen stond, gekocht van Gerbrand van der Koogh. Het gaat om een stuk grond van 390 vierkante meter. De Damdorper werd onlangs verrast met de plannen en vindt het vreemd dat hij als mede-eigenaar van het gebied niet vooraf op de hoogte is gesteld van het plan van zijn buurman. “Als ik een tuinhuis ga plaatsen, laat ik dat toch ook aan de buurman weten?” De grondeigenaar is vooralsnog niet bereid aan de ideeën van Bas en Nancy Ort mee te werken. Wat hem betreft blijft het gebied voorlopig ‘gewoon natuur’, behorend bij de woningen aan het Cortgene.

Meer informatie
Meer informatie over het project is te vinden op www.drijvendwonenalblasserdam.nl.

Eerder in het nieuws
In maart 2021 verscheen op Alblasserdamsnieuws.nl een uitgebreid artikel over de werkgroep, het Kielgat / de griend en de geschiedenis van dit gebied. Dit artikel is hier te bekijken.

 

Deel dit bericht via...