Alblasserdamsnieuws.nl

ALBLASSERDAM – De officiële boodschap is dat Alblasserdammers onbeperkt groenten en fruit uit eigen moestuin kunnen eten, maar tussen de regels door zijn er op politiek gebied toch zorgen over de mogelijke aanwezigheid van poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) in de Alblasserdamse grond. “Het oranje gebied schuurt tegen Alblasserdam aan, maar Alblasserdam valt er dus net buiten,” vertelde wethouder Margreet de Deugd deze week tijdens een commissievergadering in het gemeentehuis. Tegelijkertijd meldt de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid dat het kaartje ‘bij benadering’ de grenzen aangeeft.

Verontrustend
In de afgelopen week werden de nieuwste onderzoeksresultaten van het RIVM naar PFAS bekend gemaakt. Wethouder De Deugd vertelde dinsdagavond 14 september 2022 hierover: “Er is PFAS in de moestuingewassen gevonden. Er is onderzoek gedaan in de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden. Daar zitten wij natuurlijk net naast. In principe heeft dat te maken met de windrichting. Vanuit een bepaalde windrichting is het het meest voor de hand liggend dat in de genoemde gemeentes neerslag is. En er is PFAS gevonden. Dat zijn zware, chemische, niet af te breken stoffen. Er zijn heel veel monsters genomen. Een gebiedje vlakbij CHemours is rood. Daarvan wordt gezegd: eet niet uit je moestuin. Dan is er een groter oranje gebied. Daarvan wordt gezegd: wissel het af met producten uit de winkel. En dat oranje gebied schuurt tegen Alblasserdam aan, maar Alblasserdam valt er net buiten. Die valt in het groene gebied met de boodschap: ‘Je kunt uit je moestuin eten en er is niets aan de hand. Het is niet zorgelijk en er zijn geen beperkingen.’ Maar het is wel een verontrustend bericht.”

Moedermelk
De Deugd vervolgt: “En tegelijk was er een bericht over PFAS in de moedermelk. Dat was een onderzoek van de Vrije Universiteit. Daar zijn heel veel reacties op gekomen. Bij de verloskundige was het echt heel erg druk. Twee dagen later is het onderzoek teruggetrokken, omdat het onderzoek niet goed en betrouwbaar was. Dus de conclusies zijn ingetrokken. In die zin is de kust veilig, maar de gemeenten die ik noemde, willen wel nader onderzoek, want de metingen waren te klein om conclusies uit te trekken. Alblasserdam steunt dat. We volgen het op de voet, maar in principe valt Alblasserdam er net buiten.”

Achter bevindingen
André Ruikes van het CDA merkte op: “Ik denk dat het verstandig is om zoveel mogelijk contact te houden met Sliedrecht en Papendrecht. De conclusies zijn dan wel teruggetrokken door de Vrije Universiteit, maar de onderzoeker zelf staat nog bijna 100 procent achter zijn bevindingen. Het hoort niet in moedermelk. Het zit ook al in ons drinkwater en overal om ons heen. Daar moeten we op den duur vanaf.”

Drinkwater
Verder meldde wethouder Ramon Pardo dat er voor Alblasserdams drinkwater tegenwoordig gebruik wordt gemaakt van een nieuwe filterinstallatie op basis van micro-filtratie in Nieuw-Lekkerland. “Daarmee is het probleem dat er destijds was, voor het grootste gedeelte opgelost.”

We zitten al boven de norm
Tot slot legde burgemeester Jaap Paans uit: “We moeten ons allemaal beseffen dat, zonder de uitstoot van Chemours, wij allemaal al boven de normwaarde PFAS in ons lichaam bezitten. Iedere extra toevoeging is er één teveel. De uitstoot in de lucht is al in hoge mate teruggebracht. Het probleem zit hem in het feit dat het in het verleden, via de uitstoot in de lucht, op de grond is neergeslagen. Op basis van de grondmonsters in Alblasserdam zijn geen andere feiten te constateren dan in de Hoeksche Waard te constateren zijn; het gebied dat als referentiegebied groen kleurde op het kaartje.”

PFOA
PFOA (tot 2012) en GenX (sinds 2012) zijn uitgestoten door Chemours/DuPont en in de omgeving terecht gekomen. En dus ook in moestuinen. PFOA en GenX behoren tot de groep PFAS. Uit nieuwe inzichten blijken PFAS al bij lagere concentraties schadelijke effecten te kunnen hebben. Dat heeft ook geleid tot een aangescherpt advies voor eten uit (moes)tuinen in de omgeving van Chemours/DuPont. In juni 2021 adviseerde het RIVM om binnen 1 kilometer van de fabrieksschoorstenen van Chemours niet uit eigen moestuin te eten. Voor moestuinen verder weg kon het RIVM op basis van de beschikbare gegevens nog geen nieuw advies geven. Daarvoor was nieuw onderzoek nodig. Tot het onderzoek is afgerond adviseert de GGD uit voorzorg om 1 tot 4 kilometer van de fabriek het eten uit eigen tuin te matigen: niet te vaak, niet teveel.

22 tuinen
Uit 22 tuinen zijn monsters genomen van groenten en fruit. 20 tuinen in de gemeenten Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden en 2 tuinen in de gemeente Hoeksche Waard. De twee tuinen in de Hoeksche Waard liggen ver van de fabriek en niet in de windrichting. Daarom zijn deze tuinen als vergelijking gebruikt. Ook wel referentietuin genoemd.

Onderzoek RIVM
Het RIVM heeft het onderzoek naar PFAS in groenten en fruit uit moestuinen in de gemeenten Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden onlangs afgerond. Hun conclusie is dat de meeste inwoners in die gemeenten groenten en fruit uit eigen tuin kunnen eten. Een aantal moestuineigenaren moet hierbij wel afwisselen met groenten en fruit uit de winkel. Bij enkele moestuinen uit Sliedrecht adviseert het RIVM om helemaal geen groenten of fruit uit de tuin te eten, tenzij de gewassen in bakken met potgrond uit de winkel zijn geteeld. De vier gemeenten gaven opdracht voor het onderzoek, dat in de zomer van 2021 startte. Het doel: duidelijkheid geven aan inwoners over eten van groenten en fruit uit de moestuin. In totaal werden 1.500 monsters genomen van 26 soorten fruit en groenten. Deze werden onderzocht op de hoeveelheid PFOA en GenX en 16 andere PFAS-stoffen. Op basis hiervan adviseert het RIVM over het eten van groenten en fruit uit eigen (moes)tuin. Op de kaart staan de gebieden waar onderzoek is gedaan. Met de kleuren rood, oranje en groen staat aangegeven welk advies geldt voor de moestuineigenaren. Dit zijn gekleurde vakken voor de onderzochte moestuinen en stippellijnen, waarbinnen het advies geldt voor alle inwoners die groenten en fruit uit de eigen tuin eten.

De wethouders van de vier gemeenten, waar het onderzoek is gedaan, laten in een gezamenlijke reactie weten: “Wij vinden dat inwoners niet ongevraagd geconfronteerd mogen worden met de gevolgen van de uitstoot van deze PFAS. Die uitstoot moet wat ons betreft stoppen. Daar zetten de vier gemeenten, de GGD, OZHZ en de provincie Zuid-Holland zich gezamenlijk voor in. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in ons voedsel. De gemeenten hebben de bedrijven dan ook aansprakelijk gesteld voor de gevolgen van hun uitstoot.”

Het onderzoek van het RIVM is hier te vinden.