ALBLASSERDAM – Het is dit jaar 75 jaar geleden dat de Belgische Hawker Typhoon-piloot Jean-Noël Vandaele om het leven kwam, na het neerstorten van zijn vliegtuig bij Alblasserdam. Op zaterdag 28 september 2019 zal Vandaele worden herdacht met een herdenkingsbijeenkomst en de onthulling van een herdenkingsbord door Chantal Madeleine Maria Vandaele en burgemeester Paans. De herdenking vindt plaats op Kortlandsche Kade vlakbij de Alblasserdamse IJsclub A.Y.C. aan het Kortland 40 A.

Op 28 september 1944 komt de Belgische vlieger om het leven bij het neerstorten van zijn jachtvliegtuig in polder Kortland in Alblasserdam. Deze tragische gebeurtenis wordt exact 75 jaar later herdacht. De herdenking is georganiseerd door de projectgroep “Hawker Typhoon Memorial” bestaande uit leden van het 4 en 5 mei comité, de Historische Vereniging West-Alblasserwaard, gemeente Alblasserdam en verschillende initiatiefnemers.

Programma
De ceremonie rondom de onthulling van het herdenkingsbord begint om 15.00 uur nabij de locatie van de crash. Tijdens de ceremonie worden onder andere bloemen gelegd bij het herdenkingsbord en er zijn toespraken en muziek. Om 16.00 uur wordt een tentoonstelling over de vlieger geopend in het ijsclubgebouw.

Formatie vliegtuigen
“Verder zal er een formatie vliegtuigen overvliegen. De zogenoemde fly-over/missing man,” zo is te lezen in het kwartaalblad van de historische vereniging.

Wrakstukken gevonden
Tijdens baggerwerkzaamheden in 2017 kwamen  enkele wrakstukken van het toestel naar boven.  Zo ontstond het initiatief om deze gebeurtenis opnieuw onder de aandacht te brengen. De Gemeente Alblasserdam, het 4 mei Comité Dodenherdenking Alblasserdam, de Historische Vereniging West-Alblasserwaard, Peter Jan van der Giessen, Arjan Wemmers en de 609 Squadron Association sloegen de handen ineen.

Aanval
Op de betreffende middag in 1944, om 15:20 uur, stijgt een groep van vier Hawker Typhoons op vanaf de Advanched Landing Ground B 53 te Merville in Noord-Frankrijk. Hun opdracht luidt een aanval uit te voeren op een aantal binnenvaartschepen die liggen afgemeerd op de Lek ter hoogte van het Waardhuis in Kinderdijk. De groep komt uit oostelijke richting over de Lek aanvliegen. Jean-Noël vliegt als Red 3 in de formatie in zijn Hawker Typhoon MN 954 met rompcode PR-U. Om 16:15 wordt de aanval ingezet. Vanaf ongeveer 3.000 meter hoogte duiken de jachtvliegtuigen op hun doel af en vuren de raketten, waarvan er onder de vleugels van elke Hawker Typhoon acht gemonteerd zijn, op hun doelwit af. Vervolgens trekken de jachtvliegtuigen op om het doelgebied zo snel mogelijk te verlaten. Ze draaien richting het zuidoosten.

Ik spring!
Kort daarna horen de overige piloten Jean-Noël duidelijk over de boordradio roepen. “Ik ben geraakt. Ik spring!” De piloten zien een zwarte rookpluim achter de machine van Jean-Noël. De drie overige Hawker Typhoons zwenken kort en vliegen naar hun collega toe. Sectieleider Pilot Officer Merret haalt opgelucht adem. Het vliegtuig brandt niet en ook ziet hij geen rookpluim meer. Wel verliest het langzaam hoogte. Dan plotseling zien de anderen hoe het toestel vanaf ongeveer 500 meter bijna loodrecht naar beneden stort. Terwijl zijn collega’s hoog in de lucht argwanend rondcirkelen, glijdt Merret voorzichtig lager, beschrijft een brede bocht rond het wrak maar kan geen valscherm ontwaren.

Jan Terlouw
De 14-jarige Jan Terlouw uit Alblasserdam heeft alles van dichtbij zien gebeuren. Hij is aan het werk op het land in de polder Kortland. Hij loopt, nadat hij van de eerste schrik is bekomen, naar de plaats toe waar hij de piloot van het getroffen toestel  heeft zien vallen. Jan treft in het weiland het lichaam van de overleden vlieger aan. Hij beseft meteen dat elke hulp te laat komt. Niet lang daarna arriveren ook de Duitsers. Het lichaam van Jean-Noël wordt naar de begraafplaats achter de Oude Toren gebracht en wordt daar in een voorlopig graf gelegd  als onbekende Engelse vlieger.

Identiteit vastgesteld
Na de oorlog wordt de identiteit van piloot vastgesteld en in 1947 wordt er een monumentje geplaatst geschonken door enkele notabelen uit Alblasserdam.

Over Jean-Noël
Jean-Noël wordt geboren op 25 december 1912 te Menen. Hij   kan goed leren. Hij start een studie rechten aan de Universiteit van Leuven en promoveert hier in 1935. Hij gaat aan de slag bij de firma Picanol in Ieper, waar weefmachines worden geproduceerd. Op 20 juli 1939 trouwt Jean-Noël Vandaele in Kortrijk met Edith Huens. Het jonge gezin kent een bewogen debuut en een tragisch einde. Jean-Noël vervult trouw zijn dienst tijdens de Achttiendaagse Veldtocht. In 1941 raakt Jean-Noël betrokken bij het verzet. De Gestapo komt de groep op het spoor en uit veiligheid-overwegingen moet hij verdwijnen. Hij reist via Frankrijk en Spanje naar Portugal om na een lange en moeizame tocht uiteindelijk Engeland te bereiken. Daar start hij in april 1942 zijn training tot gevechtspiloot in dienst van de Royal Air Force. Op 2 april 1943 krijgt hij in Calgary de felbegeerde ‘Silver Wings’ opgespeld.

Strijd
Op 30 juli 1944 komt Jean-Noël aan in Normandië waar hij begint met het uitvoeren van operationele vluchten. Hij wordt ingedeeld bij het 609e RAF Squadron, uitgerust met Hawker Typhoons. Er woedt op dat moment een hevige strijd tussen de Geallieerden en het Duitse leger.

Een Belgische bijdrage
Tussen 1 juni 1940 en 8 mei 1945 dienden 752 Belgen als vliegend personeel bij de Britse Royal Air Force, waarvan er meer dan 620 man daadwerkelijk gevechtsmissies vlogen. Niet minder dan 207 van deze dappere mannen, waaronder ook Jean-Noël Vandaele, sneuvelden tijdens hun inzet.

Lezing
De Historische Vereniging West-Alblasserwaard verzorgt op woensdagavond 4 september een lezing over Jean-Noël Vandaele, die met een Hawker Typhoon jachtvliegtuig op 28 september 1944 neerstortte in polder Kortland in Alblasserdam. Plaats van handeling is de grote zaal van de Havenkerk aan de Ieplaan.  Samenstelling: Theo Jansen. Spreker: Arjan Wemmers. De lezing is voor leden en niet-leden gratis toegankelijk en begint om 20.00 uur. De zaal is open vanaf 19.30 uur.

 

Bronnen: Kwartaalblad Historische Vereniging West-Alblasserdam en gemeente Alblasserdam.

Schilderij: Bram de Jong.

Ruud Boele, voorzitter van de HVWA overhandigt burgemeester Jaap Paans een exemplaar van het kwartaalblad waarin extra aandacht is voor de herdenking. De editie is bij uitzondering in kleur gedrukt en is in een hogere oplage besteld.

Deel dit bericht via...