ALBLASSERDAM – Bij het oorlogsmonument aan de Polderstraat in Alblasserdam zijn vrijdagavond 4 mei 2018 burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesmissies herdacht. In het bijzonder werd er tijdens de dodenherdenking stilgestaan bij de 59 slachtoffers die in Alblasserdam te betreuren vielen. Één voor één kregen ze via het oplezen van hun naam en leeftijd een gezicht. De namen werden voorgelezen door de kinderen uit groep zeven van basisschool Het Palet.
Oorlogsgraven
Eerder op de dag brachten het college van burgemeester en wethouders, samen met de leden van het 4mei-comité een bezoek aan de oorlogsgraven op de begraafplaats in Alblasserdam. Daarmee werd een traditie in ere hersteld.
Stilte
Na de herdenkingsdienst aan het begin van de avond in Landvast, vertrok de ‘stille tocht’ vanaf het Raadhuisplein naar het oorlogsmonument. Even voor de klok van de Grote Kerk acht uur sloeg, klonk het trompetsignaal ’Stilte’ ter aankondiging van de twee minuten te houden stilte. Om 20.02 uur werden de coupletten één en zes van het Wilhelmus gezongen, onder begeleiding van Soli Deo Gloria.
Daad van verzet
Vervolgens volgde de toespraak van burgemeester Jaap Paans. De burgemeester vertelde over Willem van Wijnen die als werktuigkundige bij de werf van J&K Smit in verzet kwam tegen de Duitsers. Van Wijnen leidde in 1943 staking van werknemers van Alblasserdamse en Kinderdijkse werven. “Een daad van verzet,” aldus Paans. Dit jaar staat de Nationale Herdenking in het teken van het thema ‘Verzet’.
Hoge prijs
De burgemeester vervolgde: “Vrijheid is kwetsbaar. Herinneringen zijn kwetsbaar. Met het verstrijken van de jaren gaan verhalen verloren en worden feiten vergeten. Vandaag staan we letterlijk op de brokstukken van het bombardement van 11 mei 1940. Bijeen om de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te herdenken. De Alblasserdammers die sneuvelden door de alles verwoestende bommenregen en de daarop volgende vuurzee. In 4 aanvallen werd Alblasserdam verwoest door brisant- en brandbommen. Om 10 over 10, om 20 voor 1, om 2 uur en om kwart over 2. Voor onze vrijheid is een hoge prijs betaald. Vrijheid geef je door. Door de herdenking van de Tweede Wereldoorlog te verbinden met het heden. Door verhalen over te dragen. Van mens tot mens; van ouder op kind.”
Hartverwarmend
“Vandaag zijn de brokstukken van toen het fundament van onze vrijheden van morgen. Het was hartverwarmend te merken dat dit monument ook in het afgelopen jaar door velen gekoesterd werd. Door het sneuvelen van één van de schalen werden nieuwe brokstukken toegevoegd aan de betekenis van deze plek. Dé plaats om de zwaar bevochten vrijheden te koesteren. De plaats ook waar wij dankbaar en met eerbied twee minuten stil waren. Getuige van de halfstok gehesen Nederlandse vlag. In gedachten bij hen die vielen. Bij allen die in de oorlogsjaren tussen mei 1940 en mei 1945 in verzet kwamen tegen de onderdrukking. Sommigen kennen we bij naam, anderen pleegden hun verzet in anonimiteit. Van velen zullen we nooit weten waarom zij zich niet verzetten. Het is niet aan ons over hen te oordelen. Zoals we ook de daden van verzet niet moeten romantiseren. Het is aan ons om te koesteren dat er daden van verzet zijn geweest. Het is aan ons om dankbaar te zijn voor de inspanningen van de geallieerden die Nederland en West Europa bevrijdden. Zoals het ook aan ons is om ons zelf de vraag te stellen: “wat zou ik doen…..?” Zijn wij allemaal in staat te doen wat Willem van Wijnen deed?”
Boekje
“Het is belangrijk dat wij ‘Niet Vergeten’. Niet toevallig de titel van het boekje over de oorlogsjaren 1940-1945 in Alblasserdam. Een boekje van het gemeentebestuur voor de schooljeugd van Alblasserdam. Uitgegeven in 1989, geschreven door Bep Ambags-Van Veenendaal. De laatste bladzijde is gewijd aan een gedicht van Mies Bouhuys. Zij schreef het ‘Geuzenlied voor kinderen’ en dat begint als volgt:
“Als er eens een rover kwam,
die van jou je speelgoed nam,
die van jullie eten at
en in alle laden zat
en tot slot van jullie dak
onze vlag van rood-wit-blauw
naar beneden halen zou
en vertrappen met de hak’
van zijn grote spijkerschoen
wat, vraag ik, zou jij dan doen?”
Geen knop te vinden
Mies Bouhuys werpt via haar gedicht een vraag op van verzet. Passend bij de tijd van toen. Alblasserdammer Gertjan van der Kraan vroeg de afgelopen week aandacht voor gruweldaden in het heden. Onder de titel ‘Geen knop te vinden’ staat hij stil bij de recente bombardementen in Jemen. Via Alblasserdamsnieuws lezen we in zijn gedicht een pijnlijk schurende oproep om als mensheid de knop om te zetten. In verzet te komen. Om de kinderen van morgen een betere wereld te bezorgen. Zonder strijd. Nooit meer oorlog! Wat ga jij doen om daar aan bij te dragen?”
Stemmige herdenking
Met de voordrachten van de leerlingen van Het Palet en de kransleggingen, kwam er rond 20.30 uur een einde aan de plechtigheden bij het oorlogsmonument in Alblasserdam. Burgemeester Jaaps Paans sprak na afloop van een ‘stemmige herdenking’ met een ‘grote opkomst’.
Foto’s: Cees van der Wal.
Reacties