ALBLASSERDAM – Op zaterdag 6 oktober 2012 speelt het Combattimento Consort Amsterdam, een van Nederlands beste barokensembles, om 20.00 uur in Landvast. De entree is 12.50 euro. Het programmaboekje en een verrassingscd zitten bij die prijs inbegrepen. Kaarten kunnen verkregen worden bij de receptie van Landvast, via telefoonnummer 078-6912923 of [email protected]. Op het programma staan werken van J.S. Bach, T. Merula en H. Purcell, maar ook de feestelijke Concerti Grossi van Georg Friedrich Händel zullen prominent aanwezig zijn.

Het geheel zal aan elkaar gepraat worden door de artistiek leider Jan Willem de Vriend, die samen met het 20-koppig ensemble de uitdaging aangaat de sierlijke muziek tot leven te brengen.

Op 6 oktober treedt het Combattimento Consort Amsterdam op in Cultureel Centrum Landvast te Alblasserdam. Het concert is onderdeel van de tournee en de cd-release met concerti grossi opus 6 van George Friedrich Händel. In voorbereiding op het concert een interview met artistiek leider Jan Willem de Vriend.

Door Puck Overman en Marco Meijdam

Kun je nog de eerste keer herinneren dat je in aanraking kwam met de muziek van Händel? “Ja, dat kan ik mij nog heel goed herinneren. Dat was als jongetje van 11. Ik zat toen in een kamerorkest en speelde nietsvermoedend een werk van Händel. Ik was er direct helemaal weg van en kocht niet veel later een plaat. Die plaat heb ik letterlijk kapot gedraaid.”

Nu hebben jullie zelf de concerti grossi van Handel opgenomen en voeren deze uit. In hoeverre hebben deze werken jullie als ensemble beinvloed?  “In de barok zijn er twee componisten met een typisch eigen stijl als het aankomt op de uitvoeringspraktijk; Händel en Vivaldi. Met name over de eerste waren wij musici dolenthousiast. Al sinds de beginjaren van het Combattimento spelen de concerti grossi een prominente rol. De eerste concerti grossi hebben we onophoudelijk zitten uitwerken. Eindeloze discussies hebben we gehad, we waren nog erg jong en niets was van zelfsprekend. Op een gegeven moment ging het zelfs zo ver, dat we Händels handschriften hebben laten overkomen uit Londen om deze te bestuderen. Zo beïnvloedde Händel voor een groot deel onze manier van spelen.”

Hoe is het om door zijn partituren heen te lezen? “Ik vind zijn handschriften altijd erg bijzonder. Händel heeft veel geschreven en leed aan het einde van zijn leven aan een enorme RSI arm, hierdoor kon hij bijna niet meer schrijven. Mensen klaagden dat Händel zo slordig schreef, maar ik denk eigenlijk dat hij juist heel precies was met zijn manier van schrijven. Het lijkt chaotischer dan het is. Als je goed leest kun je echt op basis van zijn handschrift dingen vermoeden, zo van ‘Oja, als hij het zó heeft geschreven, dan zal hij er waarschijnlijk ook wel meer dit of dat mee bedoeld hebben’.”

Jullie spelen 2 van Händels concerti grossi, hoe zou je deze muziek omschrijven? “Ik vind het absoluut feestelijke muziek, maar het is, zoals bij alle goede muziek het geval is, nooit eenduidig. Het is niet alleen maar feestmuziek of treurnis of humor. Het is alles tegelijk van strikt contrapunt tot platte deuntjes en wijsjes. Het is zo onwaarschijnlijk muzikaal en veelzijdig gecomponeerd dat er een grote virtuositeit van de afzonderlijke musici wordt vereist om dat ten gehore te brengen. Dat maakt de muziek van Händel ook zo bijzonder.”

Voor wie schreef Händel deze werken? “Eigenlijk als intermezzi bij een vocale uitvoering, dus voor een operahuis of oratoria. De concerti werden daar in de pauzes gespeeld.”

Hoe reageerden de mensen daar destijds op? “Die concerti waren waanzinnig populair. Mensen kwamen daar in vol ornaat op af. Wanneer Händel een nieuw concert had geschreven kondigde hij bij zijn netwerk aan dat mensen snel kaarten moesten kopen. Als het concert eenmaal vol zat verplaatste hij -als slimme zakenman- de datum, zodat mensen opnieuw kaarten moesten aanschaffen.”

Was hij dan wel populair in zijn tijd? “Jazeker. Ondanks twee faillissementen is hij echt zeer vermogend in Londen gestorven, met bijvoorbeeld twee Rembrandt’s aan de muur.”

Was dat uniek voor een componist in die periode? “Het was een nieuw gegeven. Als je het vergelijkt met Bach en Telemann, die hadden nu niet bepaald een vermogen toen ze stierven. Händel pakte het slimmer aan door te weten wat zijn publiek wilde en daarvoor te schrijven.”

Hoe probeer je dat mee te nemen in de speelwijze van het Combattimento? “In die concerti zit altijd een amusementsfactor, een deel dat echt is gecomponeerd voor het vermaak. Dat is een aspect waar in de klassieke muziek altijd een beetje huiverig omheen gelopen wordt, net alsof humor in de muziek niet gespeeld mag worden. Met het ensemble probeer ik juist in ieder concerto de humor en vermaak op te zoeken en te benadrukken in ons spel.”

Hoe doe je dat dan? “Neem als voorbeeld het deel hornpipe uit concerto 7 uit opus 6. Dat is gebaseerd op een zeemansliedje. Händel liep graag door de havens om ideeën op te doen voor muziek. Hij luisterde dan naar de geluiden afkomstig van de schepen uit verschillende landen. De inspiratie die hij daar op deed, verwerkte hij in zijn composities. Zo hoor je soms echte rauwdouwers van hornpipes. Die rauwheid en bitsheid probeer ik te verwerken in onze speelwijze. Wij proberen het echt wat ongepolijster te spelen, zodat je wat mee krijgt van de sfeer die er destijds om heen hing.”

Wat spelen jullie behalve Handel nog meer op 6 oktober? “We hebben een mooi stuk van de zeventiende eeuwse Italiaanse componist Merula op het programma staan. En tussen de muziek van Biber en Purcell mag Johann Sebastian Bach natuurlijk ook niet ontbreken. Waar normaal zijn 2e suite in de fluitversie klinkt, hebben we nu een versie voor alleen violen zoals Bach hem oorspronkelijk heeft geschreven. Het laatste deel van die suite zal iedereen vast herkennen. Al met al een programma met componisten uit veel verschillende landen.

Waarom zou men naar het concert moeten komen? “Misschien wel om die reden. Dit concert laat zoveel kanten van barokmuziek zien zodat het ook voor mensen die er niet zo bekend mee zijn interessant is. Ik hoop heel erg dat het publiek iets mee krijgt van het enthousiasme en de liefde die wij hebben voor deze muziek. Maar bovenal is het, net als in de tijd van de barok, voor de toeschouwers gewoon een mooie avond uit met prachtige muziek.

Deel dit bericht via...