Alblasserdamsnieuws.nl

ALBLASSERDAM – Het is dit jaar vijfendertig jaar geleden dat het Makado-Center in Alblasserdam door een felle brand voor iets meer dan de helft werd verwoest. Wethouder Ad Cardon, oud-brandweerbevelvoerder Piet Voorsluis, Dick Meurs van de Historische Vereniging en Coban Elvan van het Makado openden maandag 11 juli in het Makado een fototentoonstelling van deze brand. De expositie is tot zaterdag 16 juli te bewonderen. Dit onderstaande artikel van de Historische Vereniging West Alblasserwaard zet alle feiten nog eens op een rijtje over deze grootste naoorlogse brand in 1976. Met dank aan A. Korpel, Petra Wijninga. De foto’s zijn gemaakt door Pieter van den Berg.

WAT ERAAN VOORAFGING 
In 1962 vond de gemeenteraad van Alblasserdam, onder leiding van burgemeester L. Looij, (1903-1976), dat een nieuw winkelcentrum in het Damdorp noodzakelijk was. Dit was gebaseerd op de plannen om Alblasserdam tot 1980 te laten groeien tot een inwonertal van 22.000 en tevens voor het vervullen van een streekfunctie voor de gemeenten Oud-Alblas en Nieuw-Lekkerland (samen 10.000 inwoners). De aankoop van de benodigde gronden en het ontwikkelen van de bouwkundige ontwerpen namen vijf jaar in beslag. In 1968 werden de plannen nieuw leven ingeblazen door een plaatselijk comité dat met een handtekeningenactie 92% van de bevolking achter zich wist te scharen.

BOUW
Het Macado-Center werd in twee bouwfasen door het bouwbedrijf DURA gerealiseerd. Van de eerste bouwfase, naar een ontwerp van het Rotterdamse Architectenbureau Kolpa, werd op 2 december 1970 de eerste paal geslagen. op 15 maart 1972 was dit deel gereed en werd toen officieel geopend. Deze beide handelingen werden verricht door burgemeester mr. J.H.Vijgeboom (1917-2004).

Voor de tweede bouwfase ging op 28 mei 1973 de eerste paal de grond in. Dit gedeelte werd toen op 31 oktober 1974 officieel door Willem Duys geopend. Duys was, met zijn ‘Vuist’, een zeer bekend figuur voor radio en televisie. Hiermee was de realisering van het makado-Center een feit geworden met een winkeloppervlakte van 600 vierkant meter. Echter, het inwonertal van Alblasserdam was in 1976 blijven steken op rond 18.000.

UNITS
In het Makado-Center was nu ook het bedrijf van Vogel woninginrichting gevestigd. het had daar de beschikking over drie units en was gevestigden tussen Wando (v/h Hubo) doe-het-zelf en drogisterij Van Zessen. Toen Vogel te kennen had gegeven te willen verhuizen naar het Wilgenplein, omdat daar meer ruimte beschikbaar was, kwamen de drie units ter beschikking van andere gegadigden. Eén unit zou toen in handen komen van C. Verloop, boek en kantoorboekhandel en de andere twee units gingen naar de Lampenkoning van G.L, van Daelen. Zover zou het evenwel nog niet komen!

SCHOONMAKEN
Na het vertrek van Vogel Woninginrichting, begin juli 1976, uit het Makado-Center, moest de ruimte schoon opgeleverd worden voor de twee nieuwe gegadigden. Op de vloer lag echter nog een tapijt gelijmd dat verwijderd moest worden. Dat Karwei werd gedaan door twee mannen van een bedrijf uit Hoogland (bij Amersfoort). Zij deden dit in opdracht van de fabriek Heugafelt Voor het verwijderen van de lijmresten, waarmee het tapijt zat vastgeplakt, werd thinner gebruikt, dat een zeer brandbare en licht ontvlambare vloeistof is. Op maandag 12 juli 1976 waren de twee schoonmakers voor de derde keer naar Alblasserdam getogen om daar in het Makado-Center hun werkzaamheden voort te zetten. Zoals thans ook nog het geval is, gingen de winkels in het Makado-Center pas ‘s maandags om 13.00 uur open (verplichte winkelsluiting). Toen zich het noodlot kort voor de openingstijd voltrok was het Center voor het winkelende publiek dan ook nog gesloten, wat achteraf een groot geluk is geweest. Er zouden anders ongetwijfeld slachtoffers zijn gevallen.

BRAND
Rond 12.45 uur kregen de twee schoonmakers in het Makado-Center de schrik van hun leven toen de licht ontvlambare stof vlam vatte. In een oogwenk was een stuk tapijt gaan branden. vlammen hiervan reikten tot aan het plafond van de zaak. Om vlamvatten van het pand te voorkomen sleepte men het brandende tapijt maar naar buiten in de passage, zodat het daar geen kwaad meer kon doen, zo dacht men. Met alle mogelijke moeite werd toen getracht om daar de vlammen te doven. Toen men inzag dat dit een illusie was, was er tegenoverliggende zaak van Smit Mode al bereikt.

GEVLUCHT
De twee mannen schrokken zo enorm van de brand, die door hun toedoen was ontstaan, dat zij in paniek op de vlucht sloegen. Zij lieten daarbij zelfs het bestelbusje achter waarmee zij die morgen  vroeg uit Hoogland naar Alblasserdam waren vertrokken. Het busje werd later naar het politiebureau in de Goudsbloemstraat versleept voor nader onderzoek.

BRANDWEER
Om12.50 uur kreeg de regionale alarmcentrale de meldingen binnen van de brand in het Makado-Center. In totaal hadden twaalf mensen deze brand op 6666 gemeld. Vijf minuten later rukte de eerste Alblasserdamse brandweerwagen uit. Onder leiding van brandweercommandant W.G. Broere was de brandweerwagen een minuut later bij de brand en werd direct met blussen begonnen. Weldra arriveerde ook de tweede brandweerwagen. Al spoedig bleek dat de Alblasserdamse brandweer het bluskarwei niet alleen af kon. Om 13.01 uur vroeg Broere daarom assistentie van andere korpsen. Twee minuten later rukte de beroepsbrandweer van Dordrecht uit. Maar het vuur leek niet te stuiten en kon zich vooral via de overkapping snel uitbreiden. Ook het  dat tijdens de bouw van het Makado-center geen brandmuren waren aangebracht, was daar debet aan.

Om 13.04 uur vroeg Broere daarom de Dordtse hoogwerker. Die rukte drie minuten later uit. Om 13.07 uur vertrok ook de Papendrechtse vrijwillig brandweer, die vier minuten later bij de brand was. Toen het 13.13 uur was kwam de Dordtse hoogwerker in Alblasserdam aan, samen met een spuitwagen. Omdat al het blusmaterieel op de waterleiding werd aangesloten liep de waterdruk drastisch terug, wat niet ten goede kwam aan de brandbestrijding. Men ging er toen toe over om bluswater uit de Van Eesterensingel te halen, de vijver bij de Vijverhof, de sloot in het bos van Rijkee en de Jachthaven. Om 13.29 uur kwam een tweede spuitwagen uit Papendrecht aan en ging ook aan de slag met blussen. Ondertussen was ook de crashtender (schuimblusser) uit Dordrecht aangekomen; het was toen 14.08 uur nam ook de bedrijfsbrandweer van IHC Smit uit Kinderdijk deel aan het bluswerk.

Tijdens de brand werden telkens ontploffingsgeluiden gehoord. Zij werden veroorzaakt door het ontploffen van flessen campinggas in de sportzaak van Willemse. Ook de gemeente Nieuw-Lekkerland liet zich niet onbetuigd en arriveerde met de vrijwillige brandweer om 14.17 uur. En natuurlijk wilde ook de gemeente H.I. Ambacht met haar vrijwillige brandweer een  steentje bijdragen en kwam om 14.28 uur bij de brand aan. Als laatste vermelden we hier nog de bedrijfsbrandweer van de kabelfabriek (N.K.F.) en die van Verolme ( V.S.A.), die op eigen gelegenheid waren gekomen. Om 15.14 uur gaf brandweercommandant W.G. Broere het sein ‘brand meester”.

NA HET SEIN BRAND MEESTER
He nablussen vergde nog enorm veel tijd. Dit gebeurde gedurende de rest van de dag en nacht onder leiding van plaatsvervangend brandweercommandant A.T. van de Graaf. In totaal hadden 150 brandweerlieden deelgenomen aan het blussingswerk. Met hulp van plaatselijke aannemers en van gemeentewerken werden de ingetrapte deuren en gesprongen ruiten dichtgetimmerd. Van de zijde van het Pensioenfonds Grafische Bedrijven kwamen enkele mensen uit Amsterdam over met de boodschap: ‘Doe alles en laat alles doen wat gedaan moet worden om de resterende winkels te laten draaien’. Nog tijdens de brand waren al experts van de verzekering ter plaatse om de schade globaal op te nemen. Die werd toen al geschat op 15 á 20 miljoen gulden. Na de brand weden rond het verwoeste gedeelte werkhekken geplaatst.

BALANS
Toen de balans werd opgemaakt bleek er globaal 3000 vierkante meter oppervlakte verloren te zijn gegaan. De winkels die geheel verloren waren gegaan waren: Banketbakkerij C. Bezemer
Bloemenkiosk C. en A. den Besten
D.A.-drogist A. van Zessen
FT ddrankenservice
De Jong’s Stiffebnide B.V.
Juwelieir A. Leenvaar
Makado-boektiek Jacobs v/h Bakhuizen
Smit Kindermode
Smit Mode, ladyshop
Smit Mode, menshop
Sporthuis Willemse

Vivo supermarkt van Bruijen, met slager Kroes (pand was tijdens de brand nog leeg)
Wando (v/h Hubo) doe- het- zelf
Wando Decorette
Woninginrichting Vogel (pand wat tijdens de brand al verlaten)

De winkels die zware schade opliepen waren:

Hakken- en sleutelbar Mater Minit
Hema (geopend 20-2-1976), waarvan alleen het deel aan Cortgene gespaard bleef.
Hoka kaas speciaal
Makado Boektiek
Riens Optiek
Speelgoedhuis Bakker
Stomerij Palthenette
Turksma tv en radio

Naast deze winkels hadden ook twaalf flatwoningen aan de Nedersassen schade opgelopen. Vier van deze woningen waren door de enorme hitte van  de brand zodanig beschadigd, dat zij voorlopig niet meer bewoonbaar waren. Hiervan waren de ruiten gesprongen, muren gescheurd en was er fikse rook- en waterschade. het betrof hier de vier navolgende gedupeerde gezinnen:
Familie Swaneveld
Familie Willemse
Familie Dingenouts
Familie Meijer (de hoofdbewoner was adjudant J. Meijer van de Rijkspolitie)

De winkelpanden die er min of meer goed afkwamen waren:

Albert Heijn supermarkt
Blokker Huishoudelijke Artikelen
C. jamin
Chinees Indisch Restaurant Azië
Dierenspeciaalzaak en Tabakshop De Molen
Discorama Dekker
Foto Van Veen
Hans van Heelsbergen Textiel
Zwart Modeschoenen en Lederwaren

 Noodwinkels
Al snel verschenen na de brand noodwinkels op het Wilgenplein en werd de herbouw van het Makado-Center ter hand genomen. Op 3 november 1977 werd het herbouwde complex door burgemeester mr. J.H. Vijgeboom (1917-2004) feestelijk geopend.