ALBLASSERDAM – Het incident met een lekkende tank op het industrieterrein, bij de Ampèrestraat in Alblasserdam, is afgeschaald naar Grip0. De brandweer is vertrokken en het incident is overgedragen aan de milieudienst. De stankoverlast is ook grotendeels voorbij. Mensen die de gasachtige lucht in huis nog waarnemen, wordt geadviseerd om even goed te ventileren. Door de stevige wind verspreidde de geur zich in een brede strook in noordoostelijke richting over Nederland. Wat ging er vandaag mis en hoe gevaarlijk was het?

Wat ging er mis?
De brandweer van Alblasserdam werd rond 07.06 uur gealarmeerd om zonder spoed naar de Stenen Kamer te gaan, omdat mensen daar last hadden van stank. Drie minuten later bleek dat er aan de achterkant van het pand van Den Ouden Tanktransport aan de Edisonweg in Alblasserdam een tank op een trailer stond, waaruit een gasachtige lucht spoot. De brandweer en de Adviseur Gevaarlijke Stoffen werden gealarmeerd en kwamen met spoed ter plaatse.  Intussen kwamen vanuit de hele regio meldingen binnen over hevige stankoverlast.

Te warm
Op de locatie bleek dat de stof in de tank, bekend onder de handelsnaam ‘Petrolad’, 110 graden Celsius was geworden, terwijl dit maar zeventig graden moest zijn. Hierdoor was er overdruk in de tank ontstaan. Om die druk kwijt te kunnen en te voorkomen dat de tank zou ontploffen, was automatisch het overdrukventiel geopend, waardoor de dampen uit de tank direct de open lucht in werden geblazen. Dit zorgde voor flinke stankoverlast. De brandweer besloot om de buitenkant van de tank en het zogenoemde mangat bovenop, zoveel mogelijk te koelen met water. De temperatuur zakte echter maar heel langzaam, omdat de tank waar de milieugevaarlijke vloeistof inzat, goed geïsoleerd was.

Grip2 en NL-Alert
Door de harde wind, werd de stank tot in de verre omtrek waargenomen. De hulpdiensten schaalden daarom op naar Grip2. Dit is Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure die wordt ingezet voor een goede coördinatie tussen de hulpdiensten. Doordat het ongeval een effect had op het gebied om het incident heen was deze verdere opschaling nodig. Rond 08.25 uur werd besloten om een NL-Alert te verzenden. Hierin werden duizenden mensen tegelijk gewaarschuwd. In de alert stond: “Ongeval met giftige stof Alblasserdam. Ramen en deuren sluiten en ventilatie uitzetten.” Bij VV Alblasserdam werden uit voorzorg de jeugdwedstrijden afgelast.

Waterscherm
Drie kwartier later werd er een opvanglocatie geopend bij Landvast, voor mensen die vanwege de stankoverlast niet in hun eigen huis wilden blijven. Uiteindelijk kwam er niemand naar de opvanglocatie. Rond 09.45 uur werd bij de lekkende tank een waterscherm opgezet. Dit scherm werd gemaakt door water in de lucht te spuiten, in de hoop de stoffen die vrijkwamen, via het waterscherm naar beneden te halen.

Overpompen
In de middag werd de vloeistof in de tank gekoeld via hetzelfde systeem als waarop de vloeistof werd verwarmd. Hierdoor nam de druk in de tank af en kwamen er minder dampen vrij. Daarna werd de vloeistof deels overgepompt naar een andere tankwagen. Dit gebeurde op basis van de wet van de communicerende vaten. Deze wet is een regel uit de natuurkunde die aangeeft dat in open vloeistofreservoirs, die voor de vloeistof onderling onder het vloeistofniveau zijn verbonden, het vloeistofpeil in alle reservoirs even hoog staat. Hierdoor kwam ongeveer de helft van de vloeistof in de andere tankwagen terecht.

Afdichting kapot
Daarna bleek dat de afdichting van het mangat van de tankwagen kapot was, waardoor er nog steeds dampen ontsnapten. Nadat deze afdichting was vervangen, nam de stankoverlast af.

UN3082
Welke exacte chemische stof er in de tank zat, wordt nog onderzocht. De stof heeft de UN-code 3082. Een chemicus van de Inspectie Leefomgeving en Transport, die zaterdag bij het incident aanwezig was, vertelt: “UN3082 is een zogenoemde milieugevaarlijke vloeistof NEG. Dat NEG betekent dat het Niet Elders is Genoemd is de wetgeving. Het is een restpositie en heeft klasse 9. Dat is de lichtste categorie in de gevaarlijke stoffen, maar is wel milieuschadelijk.”

Petrolad slechts een handelsnaam
De naam petrolad, die zaterdag in de berichtgeving veelvuldig is genoemd, is volgens de chemicus slechts een handelsnaam. “Die naam zegt nog niets over de inhoud van het product. De exacte chemische naam weet ik ook nog niet, maar het gaat in ieder geval om een mengsel van allerlei olieproducten met lange ketens met smeermiddelen. Op het moment dat je dit gaat verwarmen tot 110 graden, breekt een aantal van die ketens open en dan krijg je kortere verbindingen en die dampen enorm uit. In het middel zitten zwavelverbindingen en doordat die heet zijn geworden, hebben die gereageerd en daardoor krijg je H2S: zwavelwaterstof. En als er H2S in zit, krijg je waarschijnlijk ook mercaptanen. Eén van de bekendste is methylmercaptaan. Draai thuis de gaskraan open en je ruikt het meteen. Vanuit deze tank is een soortgelijk product vrijgekomen.”

Giftige stof
Na de NL-Alert die werd verstuurd, waarin werd gesproken over een ‘giftige stof’, vroegen veel mensen zich af hoe giftig die stof dan was. Zij zagen op foto’s dat hulpverleners ter plaatse veelal zonder ademlucht op liepen en lazen anderzijds dat de stof giftig was. De chemicus vertelt hierover: “De stof die uit de tank kwam, was H2S. Die stof is wel degelijk giftig, maar niet in de concentratie waarin mensen hem geroken hebben. De geurdrempel van zwavelverbindingen ligt heel erg laag. Bij hele kleine waardes ruik je het al. Het stinkt gigantisch en daarom wordt zo’n soort middel bijvoorbeeld ook gemengd met reukloos aardgas; als waarschuwingsmiddel.”

Blauwzuurgas
De daadwerkelijke schadelijkheid kon zaterdag niet officieel worden vastgesteld. Wel is er constant gemeten en waren de waardes in de omgeving vrij laag. Tegen het einde van de middag werden van de stof H2S slecht 11PPB (Parts Per Billion / delen per miljard) gemeten. Ter vergelijk: als er een slechte diesel voorbij rijdt, slaat de meter al uit richting de tachtig PPB. De chemicus van de Inspectie Leefomgeving en Transport vertelt: “Boven de tank zelf hebben we wel gevaarlijke waardes gemeten, maar op grotere afstand niet. Verder hebben we onder andere blauwzuurgas boven een monster van de vloeistof gemeten. Ze wilden de vloeistof met water gaan koelen en toen hebben we eerst een monstertje genomen en er water opgegooid om te zien wat er zou gebeuren. Het resultaat was dat er blauwzuurgas werd gevormd en dat is wel echt een giftig goedje. Daarom is besloten om de stof niet met water erop te gaan koelen. De koeling is uiteindelijk gedaan met de spiralen waarmee de vloeistof ook werd opgewarmd.”

Afgevoerd naar Moerdijk
Nadat de papieren in orde waren gemaakt, is de vloeistof, verdeeld over twee tanks, direct afgevoerd naar afvalverwerker ATM in Moerdijk. Bij vertrek had de vloeistof nog een temperatuur van zo’n dertig graden. Bij ATM wordt het goedje direct verwerkt. Ook wordt de tank waar het spul in zat goed schoongemaakt.

Schoonmaak
In Alblasserdam is een gespecialiseerd bedrijf gestart met het schoonmaken van het terrein van OTT. Via het bluswater is de stof namelijk deels over het terrein verspreid. Ook is een deel van het bluswater in het riool terecht gekomen, waardoor er stankoverlast in huis zou kunnen ontstaan. Het advies van de Veiligheidsregio ZHZ is om kort water te laten stromen of het toilet door te spoelen.

Temperatuurmeter kapot
Hoe het kon gebeuren dat de vloeistof veel te warm is geworden, wordt nog nader onderzocht. Wel is duidelijk dat er in ieder geval een defect was aan de temperatuurmeter. Dat bevestigt zowel de eigenaar van OTT als de chemicus van de inspectiedienst. De tank waar de stof uitkwam is overigens niet van OTT zelf, maar werd door OTT voor een ander bedrijf warm gehouden. Dit andere bedrijf is vrijdagavond al geïnformeerd over het feit dat de temperatuurmeter niet goed leek te werken. De planning van dit bedrijf was om hier maandag naar te kijken.

Als…
De chemicus besluit: “Eén ding is zeker: als hier geen 3082 maar etiket 6.1 op had gezeten, dan hadden we de helft van Papendrecht, Dordrecht en Alblasserdam kunnen ontruimen.”

Hoofdpijn en misselijkheid
De brandweer en het RIVM stelden vast dat alleen op het terrein van het bedrijf meetbare concentraties van stoffen zijn vrijgekomen met een gering gezondheidsrisico. De Veiligheidsregio ZHZ meldt: “We verwachten daarom buiten dit terrein geen gezondheidsklachten. Wel kan het zo zijn dat u klachten krijgt door de sterke geur, die lijkt op een rubber- of gaslucht. Klachten die passen bij geurhinder zijn hoofdpijn en misselijkheid. Misselijkheid kan ook leiden tot braken. Indien u een allergie heeft voor geurstoffen kunt u mogelijk een tijdelijke verergering van uw allergische klachten merken. Bij ernstige klachten adviseren wij u contact op te nemen met uw huisartsenpost.”

Waardering
Eén van de eigenaars van het bedrijf OTT laat weten dat hij alle inzet van de hulpdiensten enorm waardeert. Verder meldt het bedrijf: “Op 9 februari om 7:00 uur ontdekten medewerkers bij ons bedrijf dat er sprake was van extreme stankoverlast veroorzaakt door oververhitting. In een tankcontainer was de stof Petrolad opgeslagen die wij voor een klant op warmen. Petrolad is een toevoeging voor smeermiddelen en wordt ook gebruikt in de cosmetica. De stank was ontstaan doordat de tank te heet was geworden. Het leidde tot grote stankoverlast in een groot gebied in Midden-Nederland. Door snelle inzet van hulpdiensten van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (VRZHZ) was de ergste overlast rond 13:00 uur beheersbaar geworden. De situatie met de Petrolad tank was om 16:00 uur helemaal onder controle.”

De directie van OTT Alblasserdam is geschokt door het effect van deze overhitting: “We hebben ruim 27 jaar ervaring met vervoer en opslag van dit soort stoffen. Ons bedrijf hecht juist enorm aan veiligheid. We vinden het dan ook verschrikkelijk dat we nu door deze situatie worden getroffen. We voelen enorm mee met alle omwonenden en alle Nederlanders die vandaag overlast hebben ervaren of zich door de geur onveilig hebben gevoeld. Wij willen de hulpdiensten heel hartelijk bedanken voor de zeer deskundige benadering van deze situatie.”

Den Ouden gaat samen met de Veiligheidsregio bekijken hoe deze situatie heeft kunnen ontstaan en ook hoe een dergelijke situatie in de toekomst kan worden voorkomen. Ook zal worden gekeken naar eventuele schade die door de situatie in de omgeving van het bedrijf is ontstaan.

Brief en informatieavond
Bewoners van de Vinkenpolderweg, Oude Torenweg, Waterhoven, Kortland en Polderstraat hebben vanavond (9 februari) een brief gekregen van burgemeester Paans over de stankoverlast door een tankwagen aan de Edisonweg. De burgemeester nodigt bewoners ook uit voor een bewonersavond op maandag 11 februari om 19.30 uur in Landvast, Haven 4 in Alblasserdam. De burgemeester schrijft: “Ik kan me voorstellen dat u van dit incident bent geschrokken, er vragen over heeft of er over wilt praten. Ik nodig u uit, omdat uit uw gebied meldingen zijn ontvangen. Ik realiseer me dat ook anderen de stank niet is ontgaan. Ook zij kunnen zich uitgenodigd beschouwen. Heeft u vragen, dan kunt u altijd contact opnemen met Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid, via telefoonnummer 088 – 636 52 00. Dit nummer is het hele weekend bereikbaar.”

 

Deel dit bericht via...